Обсуждены и интерпретированы основные вопросы компьютерной лингвистики

S o ‘z  turkumlari
I.  O t  predm etning  (u  keng  m a ’n o d a  tushuniladi,  y a ’ni  jonli  va  jo n siz 
n arsalarn i  anglatadi)  nom ini  bildiradi.  U   kim ,  nim a,  qayer  so ‘ro q larid an  
biriga ja v o b   b o 'lad i.  O t  uchun  N ,  k o ‘plik  shaklidagi  ot  uchun  N s,  turdosh 
o tlar uchun N 
,  atoqli o tlar uchun N  
,  otli birikm a uchun N P  sim vollari-
c o m 7 
1 
prop
d an  foydalaniladi.
II.  Sifat  q anday,  q a n aq a so ‘roqlariga ja v o b   b o iib ,  predm etning belgisi-
33  Бархударов  JI.C.  Структура  простого  предложения  английского  языка.
-   М.:  Высшая  школа,  1966.  -  С. 18.

---

Kompyuter  lingvistikasi asoslari
33
ni  bildiradi.  Sifat uchun  Adj yoki  A, sifatli birikm a  uchun  AP sim vollaridan 
foydalaniladi.
III.  Son q an ch a, nechanchi so 'ro q la rig a  ja v o b  b o 'lib ,  predm etning m iq- 
dori  va  tartibini  bildiradi.  Son  so ‘z  turkum i  uchun  Q  sim volidan  foydala­
niladi.
IV.  F e ’l  predm etning  h a ra k a t  yoki  holatini  bildirib,  nim a  qilgan,  nim a 
qilyapti,  nim a  qilm oqchi  s o ‘roqlariga  jav o b   beradi.  F e ’l  uchun  V,  o ‘timli 
fe’l uchun Vt  o 'tim siz fe’l uchun V,  fe’ln in g p red ik ativ  (shaxsli s h a k li-fin ite  
form )  shakli  uchun  Vp  fe’lning  n o predikativ  shakli  (shaxssiz  shakli  -   non- 
finite form ) uchun Vnp  hozirgi zam on sifatdoshi yoki gerundiy shaklidagi fe’l 
uchun  V 
o ‘tgan  zam on  sifatdoshi  yoki  m ajhul  nisbatdagi  fe’l  uchun  Vcn, 
fe’lli  birikm a  uchun  V P,  yordam chi  fe’llar  uchun  aux,  m odal  fe’llar  uchun 
mod  sim vollaridan  foydalaniladi.
V.  R avish  ifo d alay o tg an   h a ra k a t  yoki  h o latn in g   belgisi  yoki  tu rlich a 
vaziyatlarini  bildiradi.  R avish  asosan  fe’lga,  yan a  sifat  yoki  ravishga  ham  
b o g ‘lanib,  qay  tarzd a,  qay erd a,  qachon  va  h.k.  s o 'ro q la rg a  ja v o b   b o ia d i. 
R avish  uchun  Adv  yoki  D   sim volidan  foydalaniladi.
VI.  O lm osh  g ap d a  ot,  sifat  yoki  ravish  o ‘rnida  q o 'llan u v ch i  s o ‘z  tu rk u - 
m idir.  O lm osh  uchun  Pron  sim volidan  foydalaniladi.
V II.  A rtikl  y ordam chi  s o ‘z  b o 'lib ,  otning  m axsus  belgilovchisi  hisobla- 
nadi.  A rtikl  b arch a  tillard a  uchrayverm aydi,  Art  sim volidan  foydalaniladi.
V III.  Predlog  (old  k o ‘m akchi)  yordam chi  s o ‘z  b o 'lib ,  o tning  gapdagi 
b o sh q a so ‘zlarga  n isb atan   b o 'lg a n   m u n o sab atin i  (y a’ni  m ak o n ,  v aq t va  sa- 
bab kabi m u n o sab atlarn i) ifodalaydi. Predlog uchun Prep yoki p sim volidan 
fo y d alan ilad i.
IX .  B o g 'lo v ch i  y o rd a m c h i  s o ‘z  b o 'lib ,  g ap  b o 'la k la ri  yoki  g ap larn i 
bog'Iash  uchun  xizm at  qiladi.  B og'lovchi  uchun  Conj  sim volidan  foy d ala­
niladi.
X.  Y uklam a  uchun  Part  sim volidan  foydalaniladi.
X I.  U ndov  so 'z la r  uchun  Interj  sim volidan  foydalaniladi.
X II.  T aqlid  s o 'z la r  uchun  M im   sim volidan  foydalaniladi.