Rivojlantirish instituti j. J. Jalolov, I. A. Ahmedov, I. S. Hotamov korxona tashqi iqtisodiy

Schyot-spetsifikatsiya schyot va spetsifikatsiya rekvizitlarini
birlashtiradi. Unda turlari va navi bo‘yicha tovar birligi uchun
baho, shuningdek, tovar butun partiyasining umumiy bahosi
ko‘rsatiladi. U bir partiyada assortimenti turlicha bo‘lgan
tovarlarga ega bo‘lganda yozib beriladi. Ba’zan schyot-
spetsifikatsiyani ixtisoslashgan schyot ham deb atashadi.
Dastlabki schyot ekspert tomonidan o‘tkazilgan yetkazib
berishlarni tasdiqlaydi, lekin har doim ham to‘lov uchun talab
hisoblanavermaydi. Ko‘pincha u tovarni qabul qilib olish manzil
mamlakatda yoki bo‘lib-bo‘lib amalga oshiriladigan hollarda
yozib beriladi. Bu hujjat tovarlar partiyasining soni va bahosi
haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Tovar qabul qilib
olinganidan keyin yoki butun partiya yetkazib berilganidan so‘ng
sotuvchi schyot-faktura yozib beradi, u bo‘yicha oxirgi to‘lov
amalga oshiriladi.
Proforma-schyot shunday hujjatki, unda xuddi schyot kabi
tovar partiyasining bahosi va bahosi haqidagi ma’lumotlar
bo‘ladi, lekin u hisob-kitob hujjati hisoblanmaydi, chunki unda
o‘zida ko‘rsatilgan summani to‘lash haqidagi talab mavjud
bo‘lmaydi. To‘lov hujjatining asosiy funksiyasini bajarmagan
holda, proforma-schyot shu bilan birga schyotning qolgan
boshqa barcha funksiyalarini bajaradi. Agar proforma-schyot
tovarning har bir turi va navining bahosi haqidagi ko‘rsatmaga
ega bo‘lsa, uni ixtisoslashgan proforma-schyot deb atashadi.
Proforma-schyot yuklangan, lekin hali sotilmagan tovarga yoki
aksincha, sotilgan, lekin hali yuklanmagan tovarga yozib beriladi.
Ko‘pincha bu schyot tovarlarni konsignatsiya, ko‘rgazma,
yarmarka, auksionlarga yetkazib berishda yozib beriladi.
Proforma-schyot, shuningdek, loyiha bo‘lib ham xizmat qilishi
mumkin. Bunda ushbu loyiha bo‘yicha importchi o‘zi sotib
olishni xohlayotgan tovar haqidagi asosiy ma’lumotlar, hisob-

---

7 4
kitob tartibi bilan tanishishi va xarajatlar hajmini aniqlab olishi
mumkin.
Tovar yoki tovar partiyasining miqdori tavsifini beruvchi
hujjatlar sirasiga 
spetsifikatsiya, texnik hujjatlar, o‘rash-qadoqlash
varag‘i kiradi.