|
www.ziyouz.com kutubxonasi
20
tushuntirish kerak bo‘lsa? Oxir-oqibatda hammasi shunga borib taqaladiki, pul qo‘ygan odam o‘zining
bankdagi hisobida bor-yo‘g‘i besh dollar oshiq sarmoyaga ega bo‘ladi. Agar omonat qo‘yuvchiga shu
tarzda tushuntirilsa, u tentaklik qilayotganini tushunmasdan qolmaydi. Lekin hamma balo shundaki,
buni unga hech kim tushuntirmayapti. — Berkxardt jimib qoldi, ammo keyin Palmerga yuz burib,
so‘radi: — Nima deb o‘ylaysan, bu yerda gap nimada?
Palmer yana qoshini chimirdi, javobini o‘ylayapti degan qiyofaga kirdi.
— Menimcha, sababi shundaki, — deya boshladi u, yuziga uning javobi jiddiy fikrlashning mevasi
degan tus berib, — bankda saqlanayotgan omonat bankning turidan qat’i nazar, juda kam foyda
berayotganini tan olishdan hamma qo‘rqadi.
— Xuddi shunday. Agar odamlarga shu tarzda tushuntiriladigan bo‘lsa, ular bu banklardan o‘z
pullarini olib, sug‘urta kompaniyalari fondlariga topshiradilar yoxud o‘zlari birjada o‘ynaydilar. Bu
sohada ovsarlikning yana boshqa turlari ham bor. Bu — ko‘chmas mulk sindikatlariga o‘xshash turli
birlashmalardir.
«Rolls-Roys» nihoyat Ist Saydda katta yo‘lga chiqib oldi va soatiga qirq besh mil1 tezlikda
yumshoq sirpanib, shaharning ishbilarmonlar qismiga yo‘naldi.
Palmer ma’lum muddat o‘ng tomondagi daryoda suzib ketayotgan tankerlar va yuk katerlariga ko‘z
yugurtirdi. Yengil tuman qoplagan daryo yaltirab va qariyb harakatsiz turganga o‘xshardi. Avgust
quyoshi nuri jilvalanib, daryo sathida jimir-jimir qilardi. Mashina O’ttiz to‘rtinchi ko‘chaga burildi,
shundagina Palmer ular anchadan beri gaplashmay kelayotganini sezdi.
Palmer Berkxardtga o‘girilib qaradi-yu, hayron bo‘ldi. Qariyaning yuzi og‘riqdan burishib ketgandi.
Uning xira-moviy ko‘zlari chimirilgan qoshlari ostiga berkilgan, og‘zi burchaklaridan achchiq ajinlar
tortilgan, ichida qandaydir og‘riq azob berayotganday edi. Palmer biror joyingiz og‘riyaptimi, deb
so‘ramoqchi bo‘ldi, lekin qayta o‘ylab, indamay qo‘ya qoldi. Gapirishga ehtiyoj — faqat bo‘shliqni so‘z
bilan to‘ldirish Palmerning o‘smirlik odati edi, bu qilig‘ini hech tashlay olmasdi.
Gapirib boshiga balo orttirgandan ko‘ra jim turish — hayot hikmati. Bu hikmatni unga otasi
singdirgandi. Otasi unga o‘n ikki yoshidan aytgan bo‘lsa ham, juda kech, o‘ttizdan oshgandan so‘ng
tushundi.
Endi bo‘lsa, u qirq yoshdan oshgandan so‘ng bu haqiqatga shubhalana boshladi. Hozir, shimolga
uchib borayotgan «Rolls-Roys»ning o‘rindig‘i suyanchig‘iga yastanganicha jim turmoq chindan ham
ko‘ngilsizlikdan asrar ekan. Buni bahslashish ortiqcha. Biroq yillar o‘tishi bilan Palmer tez-tez
ko‘ngilsizlik nima degan savol haqida o‘ylab qolardi. Rostdan ham ularning mohiyatidan qat’i nazar,
ko‘ngilsizlikdan qochish kerakmikin?
Mashinada Berkxardt bilan yonma-yon o‘tirib, ayni damda «ko‘ngilsizlik» o‘zi bilan hali uzoq yillar
unga boshliq bo‘ladigan odam o‘rtasida aloqalarni mustahkamlashi mumkinligini tushunardi.
Yoshligida otasi bergan o‘gitni buzib, endi gap boshlayman deganda:
— Jin ursin, qari tentak! — deb xitob qildi Berkxardt.
Palmerning peshonasi tirishdi, Berkxardtni junbushga keltirgan nima bo‘ldiykin, deb o‘yladi.
— Siz Lumis haqida aytyapsizmi? — so‘radi u.
— La’nati chol! Esini yegan tentak! Shayton aqldan ozdirdi, shekilli, ertalab menga telefon qildi!
— Nima kerak ekan?
— Butun sayyoramiz... faqat shu kerak ekan.
— Aftidan, bunga jamg‘arma banklar aralashgan. Shundaymi?
— Mana shunisi menga alam qilayapti-da! — to‘ng‘illadi Berkxardt. — U, xabaring bor, tul bo‘lib
qoldi. Yiliga bir bor shahrimizga dam olgani keladi. Kamdan-kam birga ovqatlanamiz. Ba’zan klubda
uchrashamiz, bir qadahdan otib olamiz. U YuBTK boshqaruvi majlisiga umuman kelmasligi mumkin.
Biz u bilan asosan jamoat ko‘z o‘ngida uchrashamiz. Men undan shaxsiy manfaatlariga mos
tushadigan hech narsa so‘raganim yo‘q. U ham menga nisbatan xuddi shunday yo‘l tutardi. Lekin
bugun, jin ursin, u birdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri «Merrey Xill» vasiylari majlisidan telefon qilib qoldi. Ular bu
yil shtatning qonun chiqaruvchi yig‘ilishiga taqdim etishga tayyorlanayotgan qonun loyihasiga YuBTK
Bankir (roman). Lesli Uoller
Do'stlaringiz bilan baham: |
