Muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday iqtisodiy tizimning bunday holati hayoliydir



Download 2,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/156
Sana15.07.2021
Hajmi2,84 Mb.
#119883
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   156
Bog'liq
makroiqtisodiyot (2)

Kalkulyator 
larning narxi (bir 
dona uchun doll.) 
O’zbekistonda 
talab miqdori 
(ming dona) 
O’zbekistonda 
taklif miqdori 
(ming dona) 
Janubiy 
Koreyada 
talab 
miqdori 
(ming dona) 
Janubiy 
Koreyada 
taklif miqdori 
(ming dona) 

100 

80 
30 

80 
20 
50 
50 
10 
70 
40 
35 
65 
15 
60 
60 
20 
80 
20 
50 
70 
10 
90 


 
171 
 
25 
35 
85 

100 
30 
20 
100 

110 
 
* * *
 
6.  O’zbekistonda  ishchi  bir  kunda  6  metr  shoyi  yoki  1  kg  yog’  ishlab 
chiqarishi  mumkin.  Qozog’istonda  ishchi  bir kunda  2  metr  shoyi  yoki 4  kg  yog’ 
ishlab chiqarishi mumkin bo’lsa  
a)  ushbu  mamlakatlarda  savdo-sotiq  amalga  oshirilmaganda  nisbiy  narxlar 
qanday bo’ladi? 
b) savdo munosabatlari o’rnatilgach, mamlakatlar nimalarni olib chiqadi? 
v)  mamlakatlar  o’rtasida  savdo  munosabatlari  o’rnatilgandan  so’ng  jahon 
narxlarini tebranish chegaralari qanday bo’lishi mumkin? 
 


 
172 
 
XVII BOB. TASHQI SAVDO SIYOSATI 
 
        17.1. Savdo siyosatining mohiyati va tashqi savdoni cheklash 
usullari 
Biror  mamlakatning  tashqi  iqtisodiy  faoliyatga  bevosita  va  bilvosita 
aralashuvi  jarayoni  eksport  va  import  hajmi  va  tarkibiga  ta’sir  ko’rsatish  orqali 
ichki  ish  bilan  bandlilikni,  makroiqtisodiy  barqarorlikni  ta’minlash,  iqtisodiy 
o’sishga erishish,  to’lov balansini yaxshilash xamda valyuta kursini tartibga solish 
maqsadlarini  ko’zda  tutadi.  Davlat  tomonidan  amalga  oshiriladigan  bunday 
tadbirlar tashqi savdo siyosati deb yuritiladi. Tashqi savdo siyosati — byudjet-soliq 
siyosatining  tashqi  savdo  hajmlarini  soliqlar,  subsidiyalar,  import  yoki  eksportni 
to’g’ridan-to’g’ri  cheklashlar  orqali  tartibga  solishni  o’z  ichiga  olgan  nisbatan 
mustaqil yo’nalishidir. 
Tashqi savdoni cheklash borasida olib borilayotgan xar  qanday  chora-tadbirlar 
qisqa  muddatli  samara  beradi.  Uzoq  davrda  esa,  faqat  erkin  savdogina  iqtisodiy 
resurslarni  samarali  joylashtirish  imkonini  beradi.  Shuning  uchun  ham  ko’pgina 
mutaxassis-iqtisodchilar  mamlakat  iqtisodiyoti  va  aholisi  turmush  darajasini 
yaxshilash  uchun  erkin  tashqi  savdo  siyosati  foydaliroq,  chunki,  tashqi  savdoni 
cheklashga nisbatan uni erkinlashtirish iqtisodiy resurslardan samarali foydalanishga 
ko’proq imkoniyat yaratadi, deb hisoblashadi. 
Garchand,  erkin  savdo  jahon  iqtisodiyoti  nuqtai  nazaridan  foydali  bo’lishi 
mumkin  bo’lsada,  ammo  alohida  olingan  mamlakat  iqtisodiyoti  manfaati  nuqtai 
nazaridan erkin savdo hamma vaqt ham foydali bo’lavermaydi. 
Tashqi savdoni  cheklash usullarining 50 dan oshiqroq turi  mavjud. Ularning 
ayrimlari  davlat  g’aznasini  to’ldirishga  yo’naltirilgan  bo’lsa,  ba’zilari  umuman 
importni  cheklashga  va  yana  boshqasi  esa  eksportni  cheklashga  yoki 
rag’batlantirishga yo’naltirilgan. Amaliyotda tashqi savdoni tartibga solishning tarif 
va notarif usullaridan foydalaniladi. 


 
173 
 
Tarif usullariga import va eksport bojlarini joriy qilish kirsa, notarif usullariga 
eksporterlar va ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalar berish, kvotalash, litsenziyalash 
kabilar kiradi. 
Bojxona bojlari avvalo import bojlari va eksport bojlariga ajraladi. 
Import  bojlari  davlat  byudjetini  to’ldirish  maqsadida  va  ichki  bozorlarga 
tushadigan chet el tovarlari oqimini tartibga solish uchun belgilanadi. O’z navbatida ular 
eng  kam  va  eng  ko’p  miqdordagi  import  bojlariga  bo’linadi.  Eng  kam  miqdordagi 
import  bojlari  o’zaro  qulay  sharoitlarni  yaratib  berishni  ko’zda  tutuvchi  savdo 
shartnomalari  va  bitimlari  bo’lgan  mamlakatlar  mahsulotlariga  o’rnataladi.  Eng  ko’p 
miqdordagi  import  bojlari  esa  bunday  shartnoma  va  bitimlar  tuzilmagan  mamlakatlar 
mahsulotiga nisbatan o’rnatiladi. 
Eksport bojlari mamlakat ichida talab ko’p bo’lgan mahsulotlar taqchilligining 
oldini olish maqsadida belgilanadi. 
 

Download 2,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   156




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish