Nihoyat, yo’lga chiqdim. O’n soatlik masofa. Shaharga tushilganidan so’ng, qishloqqacha
yana ikki soat yuriladi. Bularning hammasiga onam uchun bardosh berdim. Hech
bo’lmaganda hayotdagi yagona suyanchim bo’lgan akam, sirdoshim uchun. Seva-seva,
Qishlog’imiz kichkina edi. O’n yil ichida yarim aholisi boshqa shaharlarga ko’chib ketibdi.
Tanishlar yo’q. Faqat kiyimlarimga va kiyinishim uchun menga ters qaraydigan keksalar
bor edi. Qishloqqa tushdan keyin yetib keldim. Horg’in, holdan toyib. O’n yildirki,
umuman xabarlashmagan ikki qarindoshim bor edi. Amakimning xotini va ammam.
Uylarini eslayman. Birinchi brogan joyim ammamning uyi bo’ldi. Eshik qulf, uy ancha
avval tashlab ketilgan. Keksa bir amakini uchratib qoldim va undan ammamni so’radim.
-Taniyman, Guluzor Xonimni, -dedi. Oxiratda opam bo’lsin. Juda yaxshi ayol edilar.
Karaxt bo’lib qoldim. Demak, ammam ham o’libdilar-da…Oilamizning so’nggi yodgori…
O’lsinlar…to’g’ri odamlar. To’g’rilarning bu dunyo bialn nima ishi bor. Azaldan bu dunoy
egrilarga qolgan, to’g’rilarga kun yo’q. O’lim xabarini eshitgach, ichimda bir narsa uzildi.
Oh, o’lim, seni qanday yo’qotsam ekan. Sen mening eng sevimli insonlarimni olib
ketding.
Keksa amaki meni tanimadi.
-Sen kimning qizisan?-dedi. Dadamning ismini aytganimda, qishloqqacha yoyilgan
dovrug’imizni gapirdi.
-Tushundim, tushundim. Sen shu talofatlarga aralashgan qizsan. Nima ham derdim.
Alloh panohida asrasin.
Bir narsalarni sezgandi. Balki men o’ylaganimdan ko’prog’ini. Chunki yomon xabar tez
tarqaladi. Men haqimda nimalarni o’ylayotganini taxmin qilardim. Men bu qishloq uchun
yaxshi qiz emasdim. Qariya gapida davom etdi:
-Dadang ham, oanng ham yaxshi odamlar edi. Ayniqsa, onang farishtadek bir ayol edi.
Iymonli, tilida doim Qur’on. Qishloq qizlarini o’qitar, ularga dinni, diyonatni o’rgatar edi.
Qariyaning qisqagina bir maktubini olgandim:”Yahshi bir otadan, dindor bir onadan
qanday qilib bunaqa qiz bo’ldi. Sen ham oilangni, ham qishloqni yuzini qrao qilding”.
Ehtimol, qariya haqdir. Onam tirik bo’lib, meni shu holda ko’rsaydi, bundan boshqa
narsa demasdi. Oh, onajonim! Siz tirik bo’lsaydingiz. Hurmatingiz uchun ham Qur’on
ham namoz o’qirdim. Yoq’ligingiz kun sayin bilinmoqda. Bu hasrat boshqacha bir qayg’u.
Siz qaytolmaysiz, bilaman…Ammo men yoningizga boraman. Ko’pam uzoq kutmaysiz…
Bu dunoyda eng tinch joy qabrdir. U yerda “och bo’rilar” ortimdan quvlamaydi, izzatnafsim,
g’ururim bilan o’ynashmaydi.
Shular hayolimdan o’tarkan, qariya savol berishda davom etardi:
-Hozir nima qilyapsan, qizim?
-Litseyni bitirdim. Huquq fakultetiga kirdim.
-Ya’ni sudya, prokuror bo’lsanmi?
-Ha. Qariya ajablandi
-Yo, Alloh! Dunyo kimlarga qoldi-ya!
Keta boshladi. Ortidan chaqirdim:
-Amaki! Bir daqiqa.
To’htadi.
-Bu qishloqda mening amakim va xotini bo’lardi?
-U ham ketdi, bu ham ketdi, -deya qo’li bilan bir tarafni ko’rsatdi. U taraf qabriston edi.
Demak, ular ham vafot etishgan. Demak, bu qishloqda endi hech kimim qolmagan.
To’g’ri qabristonga yo’l oldim. Jon do’stlarim, qadrdonlarim, hayotim ildizlari u yerda
yotardi. Mening kelganimni bilishmasdi. Men ularning tuproqlari, ustlaridan unib chiqqan
o’tlar bilan suhbatlashaman, dardlashaman yo…
Bu ham yetmaydimi?
Qabristonga yo’nalganimda, meni bir hayajon, g’arib bir his, yuragimni titratuvchi bir
tuyg’u qopladi. Go’yo sirli bir dunyoning ajib olamiga kirib borardim. Bir lahza butun
hayollarim tin oldi. Atrofdagi hamma narsa men bilan birga qabristonga yo’naldi. U
tomon go’yo bir qo’l meni oldindan tortar, ortimdan esa nimadir itarardi go’yo. Haligacha
anglolmagan bir tuyg’u bilan ilgariladim. Ko’nglimda, yuragimda yashagan oilam tomon
yurdim…
Qabriston boshida uch mozor,
Onam, dadam va akam.
Bir hovuch tuproq, bir parcha marmar,
Unda yozilgandir ismingiz, yoshingiz,
Bosh ustingizda motamsaro sarvlar,
Hayotingiz qayg’u bilan titradi…
Sizni ko’mdik ona, bir nech yil oldin.
Ko’zyoshlar-la bu sassiz yerga.
Kamsasiz bir oqshom nurlarga badal,
Motam ulasharkan hasta qalblarga…
-Nima bo’lardi, meni ham olib ketsangiz, -deya yig’lay boshladim. Yolg’iz qoldim. Sizsiz
qiynalib ketdim. Olib keting, meni…Sizni sog’indim. Sog’inchingiz dilimni o’rtadi. Hayot
juda mushkul. Yana ham ko’proq gunohlarga botmasimdan olib keting, shu bolangizni,
onajon, -deya hayqirardim.
Qancha faryod chekkanimni, qancha yig’lab, ko’nglimni bo’shatganimni eslolmayman.
Onamning qabri ustiga suyandim. Uning siynasiga uning mehribon quchog’iga bekinib,
yumoshoq qo’llarini silashni istardim. Ha, o’sha qaynoqlik, o’sha mehrni his qilar, dildan
tuyar edim.
Do'stlaringiz bilan baham: 
