Microsoft Word Uzbek Олий таълимда кредит модуль Вохид Ўринов Avgust 10 2020. docx

йўналтирилган, яъни “топ-давн” (top down) усули деб ҳам аталади. Чунки 
бундай усулда кредитларнинг модуллар бўйича тақсимоти ўқув дастурининг 
профили, унинг умумий мақсадларидан келиб чиққан ҳолда белгиланади.
Модулар тақсимотнинг афзалликлари сифатида қуйидагиларни санашимиз 
мумкин. Модулар тақсимотда кредитлар барча фанлар бўйича стандарт сонларда 
амалга оширилганлиги учун мувозанатли ўқув дастури ва ўқиш жадвали юзага 
келади. Бу тақсимот имтиҳонлар жадвалида имтиҳонлар кўпайиб кетишининг ҳам 
олдини олади. Бундан ташқари, модулар тақсимотга асосланган ўқув 
дастурларига асосланган ОТМларда талабалар ўзлари ўқиётган факультетидан 
бошқа факультетлардан ҳам танлов фанлари ўрганишлари осонлашади. Чунки 
университетнинг барча факультетлари стандарт тақсимот қоидалари асосида 
фаолият юритса, талаба бошқа факультетда қўлга киритган кредитларини ўз ўқув 
дастурига ўтказиши осон бўлади. Бу усул мамлакат ОТМлари ва халқаро 
даражадаги ўзаро талабалар алмашинуви ёки ўқишни кўчириш масалаларига ҳам 
ижобий таъсир кўрсатиши мумкин.
Модулар тақсимотнинг ноқулайликлари шундан иборатки, унда факультет ёки 
ўқитувчиларнинг академик эркинлиги маълум даражада чекланади. Чунки ҳар бир 
факультет ёки ўқитувчи ўзи ўқитадиган фанлари учун ўзи хоҳлаганча етарли 
миқдорда кредитни тақсимлаш имконига эга эмас, ҳатто фан юкламаси шуни 
тақозо этса ҳам. Бундай ҳолатларда ўқиш юкламаси катта бўлган фанлар бир нечта 

---

41 
қисмларга/модулларга бўлиб, яъни дастурга алоҳида давомли фанлар тариқасида 
киритилади (Масалан, математика И, математика ИИ).
Ҳозирда, ECTS тизимида фаолият юритадиган кўп хорижий давлатларда 
кредитларнинг фан ва модуллар бўйича тақсимоти 5, 6, 7.5 кредитни ташкил 
этади. Бунда нима учун кредитлар айнан шу комбинацияларда тақсимланаяпти 
деган савол туғилиши мумкин. Кредитларни бу миқдорларда тақсимлаш талабага 
семестр давомида 6, 5 ёки 4 та модуль ўқиш имконини яратади. Қолаверса, бу 
сонлардаги кредитларни бошқа кредит-модуль тизимларига конвертация қилиш 
ҳам анча осон кеча. Масалан, 6 ECTS кредитли модуль одатда Америка 
университетларининг 
3 
кредитлик 
модулларига, 
Буюк 
Британия 
университетларининг 12 кредитли модулларига тенг.