Овкатланиш физиологияси

 
5.3. Микроорганизмларга ташқи муҳитнинг таъсири 
Микроорганизмларнинг ҳаёт фаолияти ташқи муҳит билан чамбарчас 
боғлиқдир. Микроорганизмларга ташқи муҳитнинг ҳарорати, намлик, ёруғлик, 
эритмалар концентрацияси ва бошқалар таъсир этади. 
 
Микроорганизмларнинг ҳароратнинг таъсири. 
 
Микроорганизмлар ҳароратга анча чидамли бўлади. Кўпчилик 
бактериялар 20
0
-35
0
С гача ҳароратда яхши ривожланади. Шунинг учун бу 
ҳароратда сақланган озиқ-овқат маҳсулотлари тез бузилади. Бундан паст 
ҳароратда уларнинг ривожланиши секинлашади лекин нобуд бўлмайди. Бундан 
юқори ҳароратда эса улар нобуд бўлади. Микроорганизмларнинг ривожланиши 
учун ҳарорат 3 нуқтада бўлиши мумкин: минимум, оптимум ва максимум 
нуқталари. 
Оптимум нуқтаси энг қулай бўлиб, бундай ҳароратда микроорганизмлар 
тез кўпаяди ва яхши ривожланади, минимум ва максимум нуқталари эса анча 
чегаралидир. 
Микроорганизмлар ҳароратга муносабатига кўра қуйидаги гуруҳларга 
бўлинади: 
1)
психрофиллар-булар паст ҳароратда яшашга мослашган. 
Улар учун ҳароратнинг оптимум нуқтаси 10
0
-15
0
С 
минимум 0
0
С. 
2)
мезофиллар-булар учун ҳароратнинг оптимум нуқтаси 
25
0
-37
0
С бўлса, максимум нуқтаси 45
0
-50
0
С. Бу гуруҳга 
жуда кўп микроорганизмлар кириб улар тупроқда, сувда 
ва озиқ-овқат маҳсулотларини юзасида учрайди. 
3)
Термофиллар-бу 
бактериялар 
юқори 
ҳароратда 
ривожланади. Улар учун ҳароратнинг оптимум нуқтаси 
50
0
-55
0
С максимум нуқтаси 75
0
-80
0
С. 
Шунинг учун озиқ-овқат маҳсулотларини 60
0
-90
0
С гача қиздириб 
патеризация қилиб ва 100
0
-120
0
С гача қиздириб стерилизация қилиб 
микроорганизмларни йўқотиш мумкин.