P. M. Matyakubova, P. R. Ismatullayev, A. K. Miraliyeva, U. A. Maxmonov

2.3. Korpuskulyar to‘lqin dualizmi 
Korpuskulyar to‘lqin dualizmi (KTD) – bu mikroob’ektlarning maxsus 
sifati bo‘lib, kvant mexanikasi nuqtai – nazaridan bu ob’ektlarda qarama-qarshi 
korpuskulYar va to‘lqin xossalari mavjud bo‘lishi e’tirof etiladi.  Bunday talqin 
qilish  birinchi  bo‘lib  de-Broyl  tenglamalarida  aks  etgan  edi.  Korpuskulyar  – 
to‘lqin dualizmida makro- va mikroolam orasidagi bog‘lanish va ularning o‘ziga 
xos  birligi  aks  etadi.  Mikrojarayonlarning  maxsus  xususiyati  shundan  iboratki, 
bunda  kvant  zarrasi  bilan  KTD  orasidagi  ta’sir  natijasida  aniqmaslik 
munosabatlar  Yuzaga  keladi.  KTD  nuqtai-nazaridan  talqin  qilish  kvant 
mexanikasida  qarama-qarshi  xossalari  mavjudligini  fanni  katta  qiyinchiliklarga 
yetakladi. Mexanik talqin qilishda shu narsa ma’lum bo‘ldiki, bir-biriga qarama-
qarshi  bo‘lgan  korpuskulyar  va  to‘lqin  xossalar  bir-biridan  uzoqlashib,  turli 
ob’ektlarining xarakteristikalari sifatida namoyon bo‘ldilar. Materialistik nuqtai 

---

30 
 
nazardan  qaraganda  mikrozarra  korpuskula  ham  emas,  to‘lqin  ham  emas,  balki 
ularning bo‘linishidir. Bu o‘zaro birlikning matematik talqini to‘lqin funksiyasi 
tushunchasidaga olib keladi.