Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

a) huquqiy munosabat – ijtimoiy tusdagi munosabat, ya’ni insonlar 

o‘rtasidagi munosabat bo‘lib, bu ularning faoliyati, xulq-atvori bilan bevosita 

bog‘liqdir. Masalan, mulkdor buyumga nisbatan ma’lum huquqlarga ega. Bi-

roq, bu huquqlar kundalik hayotda amalga oshishi uchun mulkdor mazkur 

buyum ustidan boshqa odamlar bilan munosabatga kirishishi lozim. Xususan, 

mulkdor shaxs buyumni boshqa kishiga sotishi, o‘zining mulkdan foydalanish 

huquqini birovga o‘tkazishi, mulkni hadya qilishi, ijaraga berishi mumkin. Ayni 

paytda, ulardan o‘zining mulk huquqiga rioya etishlarini talab qila oladi. 

Huquqiy munosabat har qanday ijtimoiy munosabat kabi insonlarning 

ongli faoliyati natijasidir. Odatda, huquqiy aloqalar kishilarning ongli va oqilona 

faoliyati natijasi hisoblanadi. Huquqiy munosabat ijtimoiy munosabatning max-

sus ko‘rinishi sifatida rang-barang, hayotning butun borlig‘i va boyligi bilan 

uzviy bog‘liq hamda mazmunan u bilan belgilanadi. Har qanday ustqurma 

hodisa kabi huquqiy munosabatlar ham moddiy (iqtisodiy) munosabatlarga 

tayanadi. Bu fikrga yana shuni qo‘shimcha qilish mumkin: huquqiy muno-

sabatlar, nafaqat, iqtisodiy munosabatlarga, balki hayotda huquqning mavjud 

bo‘lishini taqozo etadigan barcha holatlarga (omillarga) ham tayanadi.

1 

Явич Л.С. Право и общественные отношения. – М., 1987. – 11–23-betlar.

2 

Обшая теория права. Под ред. В.К. Бабаева. – Н. Новгород, 1993. – 405–407-betlar.

3 

Гревцев Ю.И. Правовые отношения и осуществление права. – Л., 1987. – 29–42-betlar.

4 

Qаrаng: Лазарев В.В., Липень С.В. Теория государства и права. – М., 1998. – 290–291-betlar.

---