P h aydarova

yog‘
tanachasi 
yotadi. Uning pallalari katta-kichik sariq tanacha- 
lardan iborat bo‘lib, bu tuxum va urug‘ hujayralarning oz- 
iqlanishi uchun sarf bo‘ladi.
86

---

Yog1 tanachalarining yirik-maydaligi yil fasllariga qarab 
o ‘zgarib turadi. Yoz va kuzda urug'don va tuxumdonlar kichik 
vaqtida yog‘ tanachalari yirik b o ‘ladi, bahorda esa, ya’ni 
ko'payish davrida ularning moddalari ko‘p sarflanganligi tu- 
fayli hajmi keskin maydalashadi.
Qon aylanish sistemasi. 
Narkoz bilan chala o ‘ldirilgan 
baqa-ning yurak oldi qopchasiga o'ralgan yuragi (49-rasm) 
ko‘pincha harakat qilib turadi.
49-rasm . Baqa yuragining
ochilgan holdagi sxemasi:
1-o‘ng b o 'lm a c h a , 2-chap b o 'lm a c h a ,
3-vurak q o rin ch asi, 4 -klapanlari, 5 -a rte - 
rial konusi, 6 -u m u m iy arterial stvoli, 7- 
o ‘p k a-teri arteriyasi, 8 -ao rta yoyi, 9 -u m u - 
miy uyqu arteriyasi, 10-uyqu bezi, I I - a r­
terial konusning spiral klapani.
Suvda ham quruqlikda yashovchilarning qon aylanish siste­
masi baliqlarning qon aylanish sistemasiga nisbatan keskin 
o'zgargan. Amfibiyalarda o ‘pkaning paydo bo‘lishi bilan ik- 
kinchi qon aylanish doirasi vujudga keldi. Ularning yuragi 
uch kamerali bo'lib, bitta 
yurak qorinchasi 
va ikkita 
yurak
oldi bo‘lmasidan 
iborat. Bundan tashqari amfibiyalar yura- 
gida venoz 
sinusi (qo‘ltig‘i) 
bilan arterial konusi ham bor. 
Arterial konus umumiy 
aorta stvoliga 
aylangan, aorta stvoli 
uzunasiga ketgan to‘siq bilan qorin va orqa bolimlarga bo'linadi 
hamda undan uch juft arterial yoy chiqadi (50-rasm). Ularning 
oldingisi, ya’ni umumiy uyqu arteriyasi baliqlarning qon olib 
keluvchi birinchi jabra arteriyasiga gomologdir. Bu arteriya 
umumiy arterial stvolning qorin tomonidan ajralib chiqqan- 
dayoq ikkita qon tomiri —