П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

(Унинг
қўлидан ўпади.)
Москвада бўлса магазинларда бунақа нар- 
салар тўлиб ётипти, хоҳлаганингиз топилади. Шунинг учун 
айтаманки, кексани яхши кўриш фойдали... Бу бир... Иккин- 
чидан: ёш ва чиройли эрлар ҳамиша енгилтак бўлади, бир 
маҳал қарайсанки, четда бошқа хотин кетидан судралиб 
юрган бўлади ё бўлмаса бошқа бир хоним уни севиб қола- 
ди-да, ўз хотини эса уйда хазондай сарғайиб ўтиради... Ги- 
нахонлик, рашк бошланади... Рашк дегани нима ўзи, а? Хе... 
хе... Рашкнинг нималигини биласизми, бекам?
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . й ў қ , билмайман.
К о р ш у н о в . Мен биламан. Рашк деган нарса қўлга 
нина тиқиб олиш эмас, ундан кўра қаттиқроқ оғритади. Ахир, 
одамни хазон қилиб юборади ла’нати. Рашк туфайли одам- 
лар бир-бирини сўйиб кетади, маргимуш еб ўзини-ўзи ўлди- 
ради! 
(Асабий равишда кулиб, йўталади.)
Кекса одамни 
яхши кўрсачи? Хотиржам яшайверади. Яна шуниҳамайтиб 
қўяйки, азиз маликам, ёшлар ўйин-кулгини, айш-ишрат ва 
шунга ўхшаш нарсаларни яхши кўришади, хотини эса уйдан 
ташқари чиқмай ярим кечагача тиқ этса эшикка қараб ўтир- 
гани ўтирган. Эри маст-аласт бўлиб келади-да, ўзини кўр- 
сатади. Кекса эр-чи? Кекса эр хотинининг ёнидан силжимай
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ўтиради; ўлса ўладики, аммо ёнидан нари кетмайди. Кўзла- 
рига термулиб, уёқ-буёғини силаб, қўлларидан ўпиб ўтира- 
ди... 
(Упади.)
Мана бунақа қилади.
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Улган хотинингиз сизни яхши 
кўрармиди?
К о р ш у н о в
(унинг юзига тикилиб қарайди).
Буни 
сўраб нима қиласиз, ойимқиз?
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Узим, шундай, билгим келди.
К о р ш у н о в . Билгингиз келдими?.. 
(Урнидан туради.)
Йўқ, яхши кўрмасди, мен ҳам уни севмас эдим. Севишга 
ҳам арзимасди ўзи. Мен уни фақат ҳуснига қизиқиб бечора, 
гадо бўлишига қарамай олувдим, бутун оиласики боқ- 
дим; отасини авахтадан қутқариб қолдим; бошидан тилла 
сочардим.
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а . Муҳаббат олтинга сотилмайди.
К о р ш у н о в . Хоҳ сев, хоҳ севма, аммо тез-тез қараб 
турсанг бўлгани дердим. Улар, мен сенга айтсам, жуда пул- 
га муҳтож бўлиб қолган эдилар, ейишга нонлари ҳам йўқ 
эди, йўқ демай пул бериб турдим, аммо мени севишларини 
истайман. Буни талаб қилишга ҳақим борми ё йўқми? Шу 
деб унга пул тўлардим-да. Мендан нолиш гуноҳ бўлади: мен 
яхши кўрган одамимни бошимга кўтараман: аммоёмон кўриб 
қолган одамимнинг ҳолига вой! 
(Ҳаяж онланиб юради.)
Шундақангги одам менинг душманим, унинг кўзимга кўрин- 
магани яхши! Гапим ва кўзим блан ғажиб ташлайман; унга 
тинчлик ҳам бермайман, мен... 
(Бирдан тўхтаб, хахолаб
кулади.)
Сиз ростдан ҳам мени ёвуз одам экан деб ўйла- 
дингиз дейман-а?.. хе... хе... Жўрттага шундай ҳазиллашаяп- 
ман! Мен содда, меҳрибон чОлман... Мен сизни қўлкмда 
кўтариб юраман 
(аллалайди),
беланчакка солиб тебратаман, 
ашулалар айтиб бераман... 
(Унинг қўлларидан ўпади.)
Г о р д е й К а р п и ч киради.
С А К К И З И Н Ч И С А Ҳ Н А
Л ю б о в ь Г о р д е е в н а , К о р ш у н о в в а
Г о р д е н К а р п и ч .
Г о р д е й К а р п и ч . Э-э куёвим бу ерда экан-ку! Биз 
эса сени қидириб юрибмиз. Ишлар шампанскоега айланиб 
кетди. Қани, юринглар, меҳмонлар олдига чиқайлик, сенсиз 
базм ҳам бўлмай турипти.
К о р ш у н о в . Менга шу ернинг ўзи ҳам яхши.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Г о р д е й К а р п и ч . Ундоғ бўлса айтай, шу ерга кел- 
тирсин, иккаламиз шу ерда ичамиз.