П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

(ўзича).
Насиҳат қиладиган 
жойни топди.
К а т е р и н а . Сиз, онажон, менинг тўғримда бекорга 
бундай деяпсиз. Тил учидами, йўқми, мен бу блан ҳечнарса- 
ни исбот қилмоқчи эмасман.
К а б а н о в а . Сенинг тўғрингда гапирмоқчи ҳам эмас 
эдим; ўзи гап келиб қолди.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

К а т е р и н а . Гап келиб қолганда ҳаМ мен нима қилдим, 
нега ранжитасиз?
К а б а н о в а . Оббо нозик-ниҳол-е! Дарров хафа бўлиб 
қолибсиз-да.
К а т е р и н а . Беҳуда гап эшитишга кимнинг тоқати бор?
К а б а н о в а . Биламан, биламан, менинг гапларим ёқмай- 
ди сизларга, нима ҳам дейман, мен сизларга бегона эмасман, 
юрагим ачишади сизларга. Эркин яшашни истайсизлар, буни 
кўпдан биламан. Мен ўлгандан кейин, эркин ҳам яшарсиз- 
лар, нима деймиз. Ана ўшанда нима истасангиз шуни 
қилинг, қўлингиздан ушлайдиган киши бўлмайди. Ушанда 
мени ҳам эслаб қўярсизлар.
К а б а н о в. Биз, онажон икковимиз кечаю-кундуз худо- 
дан сизга сотлик, тинчлик ва ишингизга ривож тилаймиз.
К а б а н о в а . Бас, етар энди. Балки бўйдоқлигингда 
онангни ҳурмат қилгандирсан. Энди мени гўрни эслайсанми, 
ёш хотининг туриб.
К а б а н о в . Бири-бирига халақит бермайди; хотин ўз 
йўлига — лекин онамга ҳам ҳурматим катта.
К а б а н о в а . Сен онанг туфайли хотинингга бир нарса 
дермидинг? Бунга ўлсам ҳам ишонмасман.
К а б а н о в . Унга нима дер эдим? Икковларингни ҳам 
севаман.
К а б а н о в а . Гапир, ҳа, оғзингга келганини гапир! Кў- 
риб турибманки, мен сизларга ғовман, халақит бераяпман.
К а б а н о в. Нимани хоҳласангиз шуни ўйланг, ихтиёр 
ўзингизда; фақат бунчалик бадбахт бўлиб туғилганимга ҳай- 
ронман, нима қилсам сизнинг кўнглингизни оламан, ахир?
К а б а н о в а . Нега оғзингдан сўлакайингни оқизиб, 
ўзингни етимга солиб қолдинг? Қанақа эркаксан ўзинг? 
Аҳволингга бир қара! Хўш, шундан кейин, қандай қилиб 
сендан хотининг қўрқсин.
К а б а н о в. Нега мендан қўрқиши керак экан! Мени 
севса бас-да!
К а б а н о в а . Нега қўрқмасин! Нега қўрқмасин! Ақлинг- 
ни едингми? Ахир, сендан қўрқмаса, мени назар-писанд 
қилиб бўпти. Шундан кейин, уйда тартиб бўладими? Сенинг 
ҳалол хотининг-ку, ахир. Е никоҳ сизлар учун икки пулми? 
Ахир, миянгда шунақа аҳмоқона хаёлларинг бор экан, ҳеч 
бўлмаганда хотининг, яна бунинг устига синглинг олдида 
тилингни тийсанг бўлар эди; у ҳам ҳадемай куёвга чиқиши 
керак: сенинг бу аҳмоқона гапларингни эшитгандан кейин, 
берган тарбиямиз учун куёви раҳмат айтмайди. Ақлингни
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

цараю, яна ўз ҳолингга эркин яшамоқчи ҳам бўласан, суф 
сенга!
К а б а н о в. Онажон, мен ўз эрким блан яшамоқчи эмас- 
ман. Уз эрким блан яшаш менга йўл бўлсин.
К а б а н о в а . Демак, сенингча, хотинингни доим пуфа- 
лашу эркалатиш керак экан-да? Дўқ уриб, қўрқитиш керак 
эмас экан-да?
К а 6 а н о в. Онажон мен, ахир...
К а б а н о в а
(тутациб).
Уйнаш тутса ҳам майли! А ? 
Сенингча, шунақа бўлса ҳам майлими? Қани гапирчи?
К а б а н о в. Худо ҳақи, онажон...
К а б а н о в а
(совуққонлик блан).
Аҳмоқ! 
(Х ўрсиниб.)
Аҳмоқ блан гаплашиб ҳам бўлмайди! Гуноҳга ботасан киши! 
( Жимлик.)
Мен уйга кетдим.
К а б а н о в. Биз ҳам, боғни бир-икки айланиб, тезда қай- 
тамиз.
К а б а н о в а . Майли, билганларингни қилинглар, ҳа, яна 
ўзоқ кутиб қолмай сизларни! Биласан: кутишни ёмон кўра- 
ман.
К а б а н о в. Хўп, онажон, худо сақласин!
К а б а н о в а. Ҳ а, шундай бўлсин! 
( Кетади.)
О Л Т И Н Ч И С А Ҳ Н А
К а б а н о в , К а т е р и н а , В а р в а р а
К а б а н о в. Мана кўрдингми, сени деб доим онамдан гап 
эшитаман! Ш у ҳам турмуш бўлдию!
К а т е р и н а . Менда нима гуноҳ?
К а б а н о в . Гуноҳ кимдалигини ўзим ҳам билолмай 
қолдим.
В а р в а р а. Сен қайдан билардинг?
К а б а н о в . Илгари, ҳамавақт: «Хотин ол, уйлан, бола- 
чақангни кўрай» деб жаврагани-жавраган эди. Энди бўлса, 
кўз очишга қўймайди. Ғажигани-ғажиган, буларнинг ҳамма- 
си сенинг учун.
В а р в а р а. Бунда нима айб! Онамнинг ўзлари осилаяп- 
тилар, энди сен бормисан. Тағин, хотинимни яхши кўраман, 
дейсан. Афтингга қарагим келмайди.