П ьесалар с е р д а р о м а д жой кам бағалаи к а й б эмас м о м а к а л д и р о к

( бироз жим тургач).
Яқинда ўламан.
В а р в а р а. Бўлмаган гапни гапирма!
К а т е р и н а . Йўқ, ўлишимни сезиб турибман. Оҳ, Варя,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

менга бир бало бўладйганга ўхшайди! Ҳечқачон бундай 6ўл« 
маган эдим. Узимдан-ўзим ғалати бўлиб кетаяпман. Гўё 
янгидан ҳаёт бошлаганга ўхшайман ёки... Узим ҳам билмай 
қолдим.
В а р в а р а. Сенга нима бўлди?
К а т е р и н а
(унинг қўлидан ушлаб).
Варя, бирнимани 
сезиб турибман, бир фалокат юз бермасайди. Мени қандай- 
дир ваҳима чулғаб олди, юрагимни ваҳима босиб кетаяпти. 
Гўё баланд жар ёҳасида турибману, кимдир мени жарга ита- 
риб юбормоҳчи, ушлаб қоладиган ҳечнарса йўқ. 
(Бошини
чангаллайди.)
В а р в а р а. Сенга нима бўлди? Соғмисан ўзинг?
К а т е р и н а . Соғман... касал бўлганим ҳам яхши эди, 
аттанг. Бошимга бўлмағур хаёллар келаяпти. Бундан қочиб 
қзтулолмайман. Уйлаб охирига етолмайман,— саждаю ибо- 
датдан бош кўтаролмай қолдим. Тилимдаги сўз, дилимга 
тўғри келмайди, гўё шайтон қулоғимга шипшийди, яна бўл- 
мағур ишлар, ўзимдан-ўзим уялиб кетаман. Нима бўлди 
менга? Бирор фалокат юз бермаса! Кечалар, Варя, уйқум 
келмайди, ҳамон қулоғимга қандайдир шов-шув эшитилади: 
кимдир, 
гўё каптар ғув-ғувлагандек, 
қулоғимга 
ширин 
шипшийди. Энди, Варя, аввалгидек жаннат дарахтлари блан 
тоғлар ҳам тушимга кирмай қўйди, гўё мени кимдир иссиқ 
қучоғига босиб аллақаёқларга олиб кетаётгандай бўлади, 
мен ҳам у блан кетавераман, кетавераман-у...
В а р в а р а. Кейинчи?
К а т е р и н а . Мен сенга нималар деяпман: сен — қиз 
боласан-ку ҳали.
В а р в а р а
(атрофга цараб қўйиб).
Гапиравер! Мгн 
сендан ҳам баттарман.
К а т е р и н а . Нима ҳам деяй? Уяламан.
В а р в а р а. Уялмай гапиравер!
К а т е р и н а . Уйда шу қадар сиқиламанки, сра демай- 
диган! Қочиб кетгим келади. Хаёлимга шунақа ўйлар кела- 
ди, агар ихтиёр ўзимда бўлгандами, ашула айтиб, қайиқда 
Волгани айланар эдим, ё бўлмаса уч отли извошда қучоқ- 
лашиб...
В а р в а р а. Бошқа одам блан, албатта.
К а т е р и н а . Сен қаердан биласан?
В а р в а р а. Билмайчи!..
К а т е р и н а . Оҳ, Варя, менинг фикрим бузуқ! Мен бечо- 
ранинг бошига не-не балолар тушмади, қанча йиғлаб хуни- 
бийрон бўлмадим! Бу фалокатдан қочиб қутулолмайман ше-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

килли! Ҳечқачон! Бу яхши эмас, бу жуда ҳам ёмон гуноҳку, 
Варенька, мен бошқа бировни яхши кўраман шекилли?
В а р в а р а. Сенга нима ҳам дердим! Уз гуноҳларим 
етиб ортар. 
(
К а т е р и н а . Нима қилсам экан! Ҳечнарсага қурбкм ет- 
майди. Бошимни қайси тошга урсам экан: бу аламлар блан 
ўзимни бир бало қилиб қўймасам гўрга эди!
В а р в а р а. Нима бўлди сенга! Нима бўлди! Шошма, 
эртага акам кетсин, бирор нарса ўйлаб топамиз: балким кў- 
ришнинг иложи бўлар.
К а т е р и н а . Йўқ, йўқ, кераги йўқ. Сенга нима бўлди! 
Нималарни деяпсан! Худо сақласин-а!
В а р в а р а. Нега бу қадар чўчиб кетдинг?
К а т е р и н а . Агар мен у блан бирор марта кўришади- 
ган бўлсам уйдан қочиб кетаман, қайтиб сра-сра уйга кел- 
майман.
В а р в а р а. Ҳали шошмай тур, ўшанда кўрамиз.
К а т е р и н а . Йўқ-йўқ, менга гапирма, қулоқ ҳам солмай- 
ман.
В а р в а р а. Узингни сомондай сарғайтиб нима қиласан! 
Диққатинг ошиб ўлганингда ҳам, биронтасининг раҳми кел- 
майди! Булардан яхшилик кутиб бўпсан. Узингни-ўзинг қий- 
нашдан нима фойда?
Қўлига таёқ тутган бой хотин блан учбурчакли шляпа кийган 
икки хизматкори киради.
С А К К И З И Н Ч И С А Ҳ Н А
Аввалгилар ва бой хотин.
Б о й х о т и н . Хўш, нОзанинлар? Буерда нима қилиб 
турибсизлар? йигитларни кутиб турибсизларми? Вақтингиз 
чогми? Шунақага ўхшайди-а? Ҳуснингизга ишонасиз-да? 
Чирой деган нарса шунақа қилиб қўяди.