Oziq ovqat texnologiyasi

Takrorlash uchun savollar
1. Sovunni qayta ishlashning mohiyati
2. Sovunni sovitish va quritish jarayoni
3. Xo‘jalik sovuniga ishlov berish texnologiyasi
4. Xo‘jalik va atir sovunining sifat ko‘rsatkichlari
5. Xo‘jalik sovuniga ishlov berish texnologik parametrlari
6. Xo‘jalik sovuniga ishlov berish texnologik sxemasi


Tayanch so‘z va iboralar
Sovutish; Quritish; Vakuum-kamera; Sovunni qadoqlash; Rang beruvchi moddalar; Hid beruvchi moddalar; Stabilizatorlar; Tuzlash; Sovun osti yelimi; Qaynatish; Yuvish; Silliqlash.
Takrorlash uchun savollar
1. Neytral yog‘larni sovunlanishi
2. Yog‘ kislotalarini neytralizatsiyasi
3. Yog‘li aralashmalarini sovunlash uchun ishqor sarfini xisoblash
4. Suvsiz sovun miqdorini aniqlash
5. Sovun pishirish usullari


Tayanch so‘z va iboralar
Xomashyo; Qo‘shimcha materiallar; Yog‘ o‘rinbosarlari; Retseptura; Atir sovun; Titr; Bevosita usul; Bilvosita usul; Sovun osti yelimi; Sovun osti ishqori; Qaynatish; Kaustik sovunlash; Birinchi sovunlash; Birinchi tuzlash; Ikkinchi sovunlash; Ikkinchi tuzlash; Uchinchi sovunlash; Karbonatli sovunlash.


Atir sovun asosiga ishlov berish. Atir sovun asosiga ishlov berish vakuum-quritish kameralar yordamida bajariladi . Sovunni sovutish va quritish xo‘jalik sovunga o‘xshab vakuum ostida mexanik ishlov berish uchun bir qator ketma-ket ishlaydigan shnekli mashinalar yordamida amalga oshiriladi. Bizning zavodlarda unumdorligi 2 t/soat ELM liniyalari keng qo‘llaniladi. Ba’zi zavodlarda esa unumdorligi 4 t/s bo‘lgan “Matssoni” liniyalari joriy qilingan.
Ikki pog‘onali vakuumli shnek-press (58-rasm) atir sovunga tugal mexanik ishlov berishga mo‘ljallangan. U turli balandlikda gorizontal joylashtirilgan ketma-ket ishlovchi ikkita bir vintli shnek-presslardan iborat. Shnek-presslar bir-biri bilan vakumm kamera yordamida bitta agregatga birlashtirilgan. Yuqorigi pressni shnegi (5), tishli g‘ildiraklar sistemasi (3) va tasmali uzatma (2) orqali elektrodvigatel (1) dan harakatga keladi. Shnekni diametri 300mm, aylanish tezligi 12 ayl/min. Shnek korpusi ko‘ylak (6) da sirkulyasiya qiladigan suv bilan sovitiladi. Ta’minlovchi bunker (4) orqali yuqorigi shnek-pressga kelib tushgan sovun vermisheli yaxshilab aralashtiriladi, zichlashadi, presslanadi, reshyotka orqali o‘tkaziladi va qo‘ltig‘li pichoq bilan kesib granul olinadi. Sovun yuqorigi shnek-pressdan qoldiq bosimi 5,3-8 kPa (40-60 mm sim.ust.) bo‘lgan vakuum kamera (7)ga tushadi. Bu yerda sovun massasi qisman quriydi va soviydi. Havoni so‘rib olish shnek-pressdan chiqayotgan sovun brusining hovakligini kamaytiradi.
Sovun massasi vakuum-kameradan granul holida pastki shnek-press (9) ga beriladi. Bu shnekni diametri yuqorigi shnek bilan bir xil. Aylanish tezligi 4,85 dan 17 ayl/min. gacha o‘zgarishi mumkin. Shnek korpusini sovitish uchun ko‘ylagi (8) bor. Shnekni ishchi kamerasi isituvchi ko‘ylak (11) va termorostlagich (12) bilan ta’minlangan konussimon bosh qismi (10) bilan birlashtirilgan. Konussimon bosh qismida kalibr mavjud, uni yordamida shnek-pressdan chiqayotgan sovun brusini shakli to‘g‘rilanadi. Pastki pressni shnegi alohida elektrodvigateldan reduktor orqali harakatga keladi.
Sovun shnek-pressda bosim ostida presslanadi plastik monolit massaga aylanadi va konussimon bosh qismi teshigidan berilgan shaklda cheksiz brus holida chiqadi. Ikki pog‘onali shnek-pressni unumdorligi soatiga 1t sovun.

58-rasm. Ikki pog‘onali vakuumli shnek-press