Oziq ovqat texnologiyasi

Xo‘jalik va atir sovuni sifat ko‘rsatkichlari. Sovunlar sifatining asosiy ko‘rsatkichlaridan biri yog‘ kislotalar miqdori. Sovunni mukammal mahsulotligini aniqlash uchun “sifat soni” (S.s.) ko‘rsatkichi kiritilgan. Sifat soni (S.s.) – bu sovun bo‘lagidagi yog‘ kislotalar miqdori. U quyidagi formula buyicha aniqlanadi:

S.s. = ;

bu yerda: m – sovun bo‘lagining og‘irligi, g;

Yo.k.- yog‘ kislotalar miqdori, %;
Standart bo‘yicha og‘irligi 400 g 60 % li xo‘jalik sovunining sifat soni 240  6 g; 72%-li sovun uchun (bo‘lak og‘irligi 250 g); 180 4g ga teng bo‘ladi.
Bolalar sovuni va I – III guruh massasi 100g bo‘lgan atir sovunlari uchun sifat soni 751g., 80% li uchun 801g. ga teng.
Yog‘ kislotalarini miqdoriga qarab sovun sifat sonini olish uchun sovun bo‘lagining og‘irligi to‘g‘rilanadi.
Sovunni muhim ko‘rsatkichlaridan biri yog‘ kislotalarning titri hisoblanadi. Xo‘jalik sovuni uchun bu ko‘rsatkich 35-42⁰C; atir sovun uchun 36-41⁰C bo‘lishi lozim. Titrning kamayishi sovunning eruvchanligini va sarfini ko‘paytiradi.
Xo‘jalik sovunda erkin ishqor miqdori 0,2 % gacha, atir sovunda 0,1 % gacha Na₂CO₃ ning miqdori xo‘jalik sovunida 1,0 % gacha, atir sovunda 0,3 % gacha bo‘lishi kerak. Sovun tarkibida erkin ishqorni miqdorini ko‘payishi terini quruqlanishiga va matoni parchalanishiga olib keladi. Sovunlanmagan yog‘ va boshqa moddalarning miqdori xo‘jalik sovunida 2-3,5%, atir sovunda 1-2 % bo‘ladi.
Atir sovunda shuningdek natriy xlor miqdori ham chegaralanadi, u 0,7% dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Aks holda, sovunni qayishqoqligi yomonlashadi va mexanik ishlov berilgan sovun yuzasida yoriqlar paydo bo‘ladi.
Sovunni asosiy ko‘rsatkiyalaridan biri uni suvli eritmadagi ko‘pirish qobiliyati hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich sovunni 0,5% li eritmasini silkitib aralashtirganda hosil bo‘ladigan ko‘pik ustunining balandligi bilan tavsiflanadi. Xo‘jalik sovuni uchun ko‘pikni boshlang‘ich hajmi kamida 300ml, atir sovun uchun 300-350ml bo‘lishi kerak.