Oziq-ovqat texnologiyalari

1.4.Yod sonini Viys usulida aniqlash.
Ushbu usul Gyubl usuliga o’xshash bo’lib, undan farqi shunda-ki, ClJ ning spirtli eritmasi o’rniga uning suvsiz sirka kislotasidagi eritmasidan foydalaniladi. Shu eritmada C1₂ bilan J₂ quyidagi tenglama asosida birikadi:
J₂ + Cl₂ 2ClJ
Viys eritmasini tayyorlash. Buning uchun 1l muzlatilgan sirka kislotasida 13 g ikki marta haydalgan kristall holatdagi J₂ eritilib, tozalangan C1₂ gazi eritmadan o’tkaziladi. Bunda eritmaning Na₂S₂O₃ bo’yicha titri ikki marta ko’payishi kerak. Eritmada erkin xlorning ortiqcha miqdori mutloq bo’lmay, aksincha erkin yodning bir oz ortiqcha miqdori bo’lishi kerak.
Kerakli reaktiv va asboblar: xloroform, to’rt xlorli uglerod, Viys eritmasi, 10% li KJ eritmasi, distillangan suv, 0,1N li Na₂S₂O₃ eritmasi, 1% li kraxmal eritmasi, ikki marta haydalgan kristall yod, muzlatilgan sirka kislotasi, moy, analitik tarozi, shlifli kolba, 25ml li byuretka. Xlor gazi ajratish uchun kaliy permanganat tuzi va kontsentrlangan xlorid kislota kerak.
Ishning bajarilishi. Shliflangan kolbaga tortib olingan yоg’ namunasi 10ml to’rtxlorliuglerod yoki xloroform bilan eritiladi. So’ngra byuretkadan aniq 25ml Viys eritmasi qo’shiladi. Aralashma aralashtirilib moy turiga ko’ra 30 minutdan bir soatgacha qorong’i joyda tindiriladi (qurimaydigan yоg’lar uchun – 30 minut; chalaquriydigan va quriydigan yоg’lar uchun – 1 soat). Ko’rsatilgan vaqt tugagandan so’ng kolbaga 15ml 10% li KJ eritmasi va 100ml distillangan suv qo’shiladi. Aralashma 0,1N li Na₂S₂O₃ eritmasi bilan titrlanadi. Titrlash jarayoni oxiriga yaqin 2ml 1% li kraxmal eritmasi qo’shiladi. Yod sonini Viysa usulida aniqlash Gyubl usuliga nisbatan (3-5%) yuqori natija beradi. Titrlash uchun ketgan 0,1N li Na₂S₂O₃ eritmasi hajmi bo’yicha yod soni yuqorida keltirilgan formula bo’yicha hisoblanadi.