O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

3.  Ijodiy  o‘qish  tamoyili
.  Bu  talabalarda  ijodiylikni  shakllanishi, 
ijodiy  usul  bilan  ularda  yaratuvchilik  qobiliyatlarini  rivojlantirishni 
taqozo  etadi.  Bu  tamoyil  dogmatik  (qotib  qolgan,  o‘zgarmas)  o‘qishga, 
ta’lim  tizimida  keng  tarqalgan  “eslab  qoldim-yodladim-topshirdim-
unutdim” formulasiga teskari jarayon hisoblanadi. 

---

11 
Talabalarda  ijodiy  tafakkur  erkinligi  bo‘lmasa,  o‘zlari  nimanidir 
aniqlashga  urunishmasa,  mustaqil  baholanishmasa,  oxir-oqibatda  esa 
ikkilanish va o‘zgacha fikrlash paydo bo‘ladi. Ana shu joyda muammoli 
o‘qitishning  “maktab”  usuli  –  o‘quv  topshiriqlarini  mustaqil  ijodiy 
bajarish usuli ish berishi mumkin. 
Ijodiy  qayta  ishlash  va  ularni  tizimli  holda  saralashga  urinishda 
talabalar oladigan bilim murabbiyning kelgusi ishlarida sezilarli yordam 
bo‘lishi  mumkin.  Agar  yangi  bilim  va  tajribaning  ijodiy  birlashuvi 
yoshlikda  shakllanmasa,  unda  kelajakda  kasbiy  o‘sishda  katta  to‘siqlar 
paydo bo‘ladi. Axir, g‘ijjakka ega bo‘lish, uni chala olish degani emas. 
Boshqa  tajribadan  ko‘r-ko‘rona  nusxa  olish  besamardir,  nusxa 
doimo  asl  holdagidan  ko‘ra  xiraroq  va  oxir-oqibat  masxarali  chiqishi 
mumkin.  Ma’lumotlar  miqdorini  ko‘paytirish  natijasida  mahoratning 
o‘sishi turg‘unlik bilan almashadi. Yangi bilim, faktlar va mashq usullari 
o‘yinchilarni  tayyorlash  uslubida  o‘z  aksini  topishi  kerak.  Uni  qayta 
ishlash va yaratuvchilik qobiliyati bilan takomillashtirish mumkin. Ijodiy 
mehnatning  o‘zi  –  inson  rivojlanishi  genetik  dasturini  amalga 
oshirishning  eng  muhim  shartlaridan  biridir.  Har  qanday  rivojlanish 
jarayoni  ijodiy  yondashuv  asosidagina  amalga  oshadi.  Har  qanday 
mehnat ijodkorlik bilan bajarilganda samara beradi. Ijodkorlik faoliyatga 
qiziqish  bilan,  qiziqish  esa  muvaffaqiyat  bilan  rivojlantiriladi:  “Men 
uddalayapman” deya olish kerak. 
Anatol  Frans  “Bilimni  hazm  qilish  uchun  uni  ishtaha  bilan  yutish 
kerak”,  deb  hisoblagan.  Har  qanday  fanning  har  bir  darsida  qo‘yilgan 
aniq  vazifalarni  hal  etish  va  uy  vazifalarini  bajarish  muvaffaqiyat 
garovidir.