O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

3.4.3. To‘xtash 
 
Voleybolchilar  harakatdan  so‘ng,  yoki  o‘yin  usulini  bajarganidan 
so‘ng  to‘xtaydilar.  O‘yinchilar  to‘xtashni  quyidagi  usullarda  amalga 
oshiradilar:  qadamda,  ikki  qadamlab,  yugurib,  sakrab,  sirpanib  va 
umbaloq  oshib.  Harakatning  pastroq  tezligi  (tayanch  tiralgan  qadamda) 
o‘yinchilarga  qadamlab  to‘xtashga  imkon  beradi.  Harakatning  ancha 
yuqori  tezligini  (odatdagi  yugurishda)  ikki  qadamlab  sekinlashtirish 
mumkin.  Buning  uchun  tayanuvchi  uzun,  oxirgidan  oldingi  qadamda 
oyoq  o‘yinchining  gavda  qismidan  oldinga  o‘tadi  va  to‘xtashda 
tayanchga,  uning  harakat  tezligini  so‘ndiruvchi,  qarama-qarshi  kuch 
qo‘yish  imkoniyati  paydo  bo‘ladi.  Oxirgi  qadam  o‘yinchining  to‘xtash 
vazifasini uzil-kesil hal qiladi. 
Yugurishning yanada yuqoriroq tezligi oyoq qismiga berilgan yuqori 
darajadagi  tormozlanish  bilan  sekinlashtiriladi.  Bu  unchalik  uzun 
bo‘lmagan  pastroq,  oldinga  uzatilgan  siltanuvchi  oyoqdan  birdaniga 
siltanib  yerga  tushishdan  iboratdir.  Sakrash  usuli  bilan,  masalan, 
hujumchilar, to‘siq qo‘yuvchilar va himoyalovchi o‘yinchilar tayanchsiz 
holatda to‘xtashlari mumkin. 
Sirpanishdagi  ishqalanish  hisobidan  himoyachilar  to‘xtashlari 
mumkin,  ular  tizzada,  yonbosh  bilan,  ko‘krak    yoki  orqasi  bilan 
sirpangan  holda  to‘pga  tashlanadilar.  Himoyachilar  to‘xtashni  umbaloq 
oshish yordamida ham bajarishlari mumkin. Yiqilish bilan to‘xtagandan 
so‘ng  o‘yinchilar  mumkin  qadar  tezroq  o‘z  hududlarini  egallashlari  va 
o‘yinga qo‘shilishlari muhimdir. 
 

---

86