O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

3-variant.  Markaziy  himoyachi  tomonidan  to‘siqni  himoyalash 
(“burchak  bilan  oldinga”)
.  Mudofaada  jamoa  o‘yinchilarining 
joylashuvi  standart,  tayanch  modelga  muvofiq  holatda  (44-rasm,  A  va 
B).  Himoyalashda  hujum  chizig‘iga  yaqinlashgan  oltinchi  zona 
o‘yinchisi  ishtirok  etadi.  Chekkadagi  himoyachilar  esa  to‘rning  ularga 
yaqin  chekkasidan  hujumlarda  yon  chiziq  bo‘ylab  yo‘naltirilgan  to‘pni 
qabul qiladi yoki to‘rning uzoq chekkasidan hujumlarda maydonchaning 
orqa qismini himoyalaydi. 
Himoyalashning  ushbu  varianti  qo‘llanilganda  to‘siqning  zichligi 
katta  ahamiyat  kasb  etadi.  To‘siqda  kichkinagina  tirqish  bo‘lsa  ham, 
hujumchilar  yugurib  kelib  undan  yorib  o‘tishda  foydalanadilar. 
Ko‘pincha  zarbadan  so‘ng  to‘pning  trayektoriyasi  oltinchi  zonadagi 
markaziy  himoyachi  himoyalanishi  uchun  chiqib  kelayotgan  yo‘liga 
to‘g‘ri  keladi.  Yuqori  tezlikda  himoyachining  boshi  darajasida  uchib 
kelayotgan  to‘pni  qabul  qilish  deyarli  ilojsizdir.  Orqa  qatordagi 
himoyachilar  esa,  “himoyalov  (straxovka)chi  bilan  navbatda  turishdan” 
qochib, to‘siqchilar orasidagi teshikka yo‘naltirilgan bunday zarbalardan 
maydonchani  malakali  himoya  qilish  holatida  bo‘lmaydilar.  “Burchak 
bilan oldinga” himoya o‘yini tizimining ijobiy tomonlari quyidagilardir:  
Yarim  oy  joylashuvlarida  ikkinchi  qator  o‘yinchisi  bo‘lgani  holda 
himoyalashda chaqqon va fikrlovchi o‘yinchi – bog‘lovchi qatnashadi.  

---

316 
O‘yin  joylashuviga  ko‘ra,  ikkinchi  qatorda  bo‘lgan  holda 
bog‘lovchi,  uzatish uchun  chiqib kelgan  o‘yinchi holatida himoyalashni 
amalga  oshiradi,  bu  himoyachilar  tomonidan  hujum  zarbalarini  qabul 
qilish  holatlarida  foydalidir.  Markaziy  himoyachi  tomonidan  to‘siqni 
himoyalash tizimining, to‘siq zichligini ta’minlash zarurligidan tashqari, 
yana quyidagi kamchliklarni ko‘rsatish mumkin: 
Himoyachining  orqa  qatorida  “doimiy  asosda”  ikkinchi  qatorning 
to‘siqda  qatnashmayotgan  bir  o‘yinchisi  va  oldingi  qatorning  to‘siqda 
qatnashmayotgan bir o‘yinchisi o‘ynaydi. U doimo ham himoyachilarga 
yordamga ulgura olmaydi, ayniqsa, to‘rning o‘rta qismidagi hujumlarda. 
Boshqa vaziyatlarda esa, shuning mohiyatiga ko‘ra, ikkita himoyalovchi 
o‘yinchi va ikkita himoyachi bo‘ladi; 
Agar  bog‘lovchi  himoyalashda  birinchi  to‘pga  tegib  ketish  bilan 
o‘ynasa, unda qarshi hujumda ikkinchi to‘pni uzatuvchi hujumchilardan 
biri  amalga  oshiradi.  Agarda  jamoaning  o‘yin  tarkibi  5:1  tamoyili 
bo‘yicha shakllantirilgan bo‘lsa.