O’zbtkiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

rasm

12. To‘pni o‘yinga kiritish uslubini o‘rgatish metodikasi

Zamonaviy voleybolda to‘pni o‘yinga kiritishning uch turi mavjud: kuch bilan, aniq (ular taktik deb ham ataladi) va rejali. Bu uslublar texnikasida farqlar bor. To‘pni kuch bilan o‘yinga kiritish himoyada o‘yin tamoyili bo‘yicha olib boriladi. Rejali va aniq o‘yinga kiritish texnikasi pastdan ikkala qo‘l bilan qabul qilishga o‘xshaydi. Aynan shu sababli qabul qilish harakatlarining “maxsus” tuzilishi o‘rgatilmaydi. U pastdan uzatish va himoyada o‘ynash davomida o‘rgatiladi. To‘p bilan ishlashni takomillashtirish uchun esa ko‘p mashqlar mavjud. Yosh sportchilarga avvaliga oddiy va maqsadli uzatmalarni qabul qilishni o‘rgatish zarur. Keyinchalik esa ular kuch bilan to‘pni o‘yinga kiritishni o‘rgangach, uslublarga o‘tish mumkin.

To‘pni o‘yinga kiritishda o‘yinchi to‘p ostiga tez yetib olishi va uning uchish trayektoriyasini taxmin qila olishi kerak, bu esa to‘p bilan ishlanadigan platformaga tez yetib olish imkonini beradi. Shu sababli uning birinchi bosqichlarida uchayotgan to‘p aks etadigan platformaga tez yugurib borish vazifasi qo‘yiladi. Qulay joylashuvda u samarali natija beradi. Yosh sportchilar qo‘llarini cho‘zib to‘pga uzatmasligi uchun qo‘ltiq ostida sochiq yoki o‘qlovni qisib ushlash mashqlarini bajarib
turish zarur. Bu esa sportchilarni to‘pga tomon oyoqlarni harakatlantirib yetib borishini ta’minlaydi. Bir vaqtning o‘zida qo‘ltiq ostidagi jismni tushirib yubormaslikka ham intilishadi. O‘yinga kiritilgan to‘pni taxmin qilish qobiliyati o‘yinchilarga katta yordam ko‘rsatishi mumkin. Ushbu mashqqa ko‘p vaqt va e’tibor talab etiladi. Ba’zi bolalar murabbiylari barqaror sifatli uzatishni faqatgina tabiatan iqtidorli sportchilar bajara oladi deb hisoblashadi. Bu fikrga qisman qo‘shilish mumkin: uzatish ishonchliligi qabul qiladigan o‘yinchilar asab tizimi mustahkamligiga bog‘liq. Lekin texnika o‘rganilmasa, asab tizimi mustahkamligi ham yordam bera olmaydi. Boshqa tomondan, tabiatan kuchli asab tizimiga ega bo‘lmagan o‘yinchilarga psixologik yordam berish, qulay sharoit yaratish, o‘z psixologik holatini nazorat qilishni o‘rgatish shart.