Өзбекстан Республикасы

samolyot
ornına 
tayyora
, 
institut
ornına 
oliygoh
sıyaqlı. Parsı-tájik tilinde 
goh «orın»
, 
«jay»
mánisin bildiriwi, sonıń ushın ol 
oliy
sapasın ala almawı, yaǵnıy 
«oliy joy (o’rin)»
mánisi 
«ilim alatuǵın orın»
mánisin bermewi, sonıń ushın institut ornına usınıs 
etilgen 
oliygoh
ataması nadurıs ekeni tilshi alımlar tárepinen tuwrı kórsetip berildi. 
Ayırım latınsha ilimiy-texnikalıq atamalar ásirimiz baslarında ózbek tiline rus 
tili arqalı qabıl etildi. Sonıń ushın rus tiline latın hám grek tillerindegi atamalar 
qaysı fonetikalıq kóriniste ózlestirilgen bolsa, sonday halda qabıl etildi. Máselen, 
geografiya, algebra
sıyaqlı. Sonı da atap ótiwi kerek, latın hám grek tillerinen 
ilimiy terminler ásirimiz baslarına shekem de ózbek tiline ózlesken edi. Biraq 
bunday terminlerdiń kópshiligi arab tili arqalı ótkeni ushın arab tiliniń fonetikalıq 
qásiyetine sáykeslestirilgen variantta qabıl etilgen edi. Máselen, juǵrofiya, aljabr. 
Sebebi arab tilinde 
g
foneması bolmaǵanı ushın bul fonemanı 
j
fonemasına 
almastıradı. Arab tiliniń bunday qásiyetin Zahiriddin Muhammad Bobur da 
«Boburnoma» shıǵarmasında atap ótken edi. Alım bul haqqında tómendegilerdi 
jazadı: «Arablar norgilni muarrab (arab tiline sáykeslestirip) qılıp norjil deydi». 
Ayırım tabiyattanıwshı alımlar rus tili arqalı kirip kelgen atamalardı ótmishte 
arab tili arqalı kirip kelgen atamalar menen almastırıwdı usınıs etti. Sonnan, 
geografiyanı juǵrofiyaǵa almastırsaq, tariyxıylıq tiklengen boladı degen ideyanı 
alǵa súrdi. 

---

87 
Biraq házirgi kúnde 
geo
menen payda bolǵan bir qatar atamalar sisteması bar, 
olarda