Mavzu: Zahiriddin Muhammad Bobur hayot yo`li va lirikasi

Sinf: 5 “E”

Fan:Adabiyot

Mavzu: Zahiriddin Muhammad Bobur hayot yo`li va lirikasi.

Dars maqsadi:

A)ta`limiy maqsad:o`quvchilarni Zahiriddin Muhammad Bobur hayot yo`li va ijodiy merosi bilan tanishtirish,mumtoz adabiyotga ,xususan,Bobur she`riyatiga qiziqishlarini kuchaytirish.

B)tarbiyaviy maqsad: o`quvchilarni Z.M.Bobur shaxsiga hurmat-ehtiromni o`stirish , vatanparvarlik ruhida tarbiyalash.

C)rivojlanturuvchi maqsad : erkin fikrlashga chorlash ,og`zaki va yozma nutqni o`stirish.

Dars jihozlari :darslik,Bobur portereti,”Boburnoma” asari,krossvord , kompyuter .

Dastur uslubi:interfaol ,AKT texnologiyasi.

Dasturi : noananaviy , guruhlarda ishlash

Kutilgan natijalar :

O`qtuvchi :o`quvchilarning o`qishiga bo`lagan ishtiyoqini oshirish , o`z ustida

mustaqil ishlashga o`rgatish ,jamoa bo`lib bir birini eshitishga o`rgatadi

O`quvchi: Yangi bilimlarni egallaydi,darsga qiziqishi ortadi. Mustaqil va faol

bo`lishga intiladi,ikkinchi shaxsni tinglashni o`rganadi.

Kelgusi rejalar: ilg`or pedogogik fan texnologiyalarni o`zlashtirish,pedogogik

mahoratni oshirish,dars samaradorligini oshirish. O`qituvchilarni vatanparvar komil inson etib tarbiyalash.O`quvchilarni vatanparvar komil inson etib tarbiyalash.

Darsning borishi:

1.Tashkiliy qism:a) salomlashish b)tozalik va davomatni tekshirish ,guruhlarga bo`lish

2.Yangiliklar bilan tanishish.

3.O`tilgan mavzuni takrorlash:

4.Yangi mavzu bayoni.x

5.Uyga vazifa berish.

O`qituvchi :Biz o`tgan darslarda dunyoni hayratga solgan yirik davlat va madaniyat

arbobi , mohir sarkarda ,donishmand tarixchi , zakovatli olim va tarjimon , ayni

paytda adabiyotimizning Alisher Navoiydan keyingi zabardast vakili Z.M.Bobur

hayot yo`li bilan tanishgan edik.O`tilgan mavzuni takrorlash maqsadida Bobur

hayotiga oid malumotlarni mustahkamlab kelish topshirilgan edi.

O`quvchilar uch guruhga bo`linadi.Bobur hayoti va ijodi bo`yicha klaster usulida

ma`lumotlar yig`adilar ,doskaga chiqib har bir guruh ijodiy ishlarni himoya qiladilar.

Boburnomadan ishlagan minatyura asari mozayka sifatida eng yaxshi javob bergan

o`quvchilarga rag`bat kartochkasi sifatida beriladi. Guruhlar dars davomida rasmni

yig`ib boradilar, dars so`ngida minatyurani eng yaxshi yeg`gan guruh g`olib bo`ladi.

Guruhlar rag`bat kartochkalari bilan taqdirlanadi.

4.O`tilgan mavzuni mustahkamlash:

Bobur hayot yo`li aks etgan slayt namoyish etiladi.O`qituvchi qo`shimcha ma`lu-

motlar bilan tanishiladi.

Z.M.Bobur hayoti va ijodiga oid kracvvord yechiladi

1.1519-YILDA Bobur tuzgan devoni qanday nomlanadi

2.Z.M.Bobur tarjima qilgan asar.

3.Bobur ijodiga mansub menuar asar.

4.Boburning ona tomonidan bobosi ,Toshkent hokimi.

Bobur vafot etgan shahar.

Boburiylar shajarasi bilan tanishiladi.Darslikda berilgan Bobur hayoti va ijodiga oid

savol va topshiqlar bajiriladi.

5.Yangi mavzu bayoni:

O`qituvchi:Bobur o`zbek va fors tillarida ijod etgan zullisonayn shoirdir.U turkiyda yozgan sherlarni to`plab 1519-yilda Kobulda,1528-1529-yillarda Hindistonda

devonlar tuzgan.Saqlanib qolgan she`rlari 400 dan ortiq: 119 tasi g`zal,231 tasi

ruboiy.Bobur devonidan tuyuq,farq,maslabiy,qit`a,muammo kabi janirlar o`rin olgan.

Z.M.Bobur haqida bugun kun adabiyotimiz namoyondalari bir qancha asarlar va she`rlar yozganlar.O`quvchilar E.Vohidov,A.Oripov,M.Shayxzoda,M.Yusuf she`rlaridan

yod olganlar.

Barot Boyqobilov ,,Kun vat un”dostoni

Andijon shaxriga qo`yganda qadam

Bog` aro sezaman Bobur ruxini

Za`farondevonim varaqlagandam

Tinglayman shoirning mungli ohini

Jang jadal taxt-talash,mungli alvido

Yetim qolgan tuproq ezar ko`ngilni

Diyorin tark etmak bo`lgan shahzoda

Samoga so`ngi bor uzatar qo`lni.

Sirojiddin Sayid “O`n ikki yoshimda podishoh bo`ldim” she`ri.

Yaratgan hukmidin oliyjoh bo`ldim

O`n ikki yoshimda podishoh bo`ldim

Temurbek avlodi-otamUmarshayx

Qismat jon ichurdi g`oyat achiq talx

Buyuk bir qo`l surub elturdi meni

Shatranj donasidek keltirdai meni

Aytmangizki yo`lda bir sipoh bo`ldim

O`n ikki yoshimda podishoh bo`ldim

Yuz yil yo bir yilda davron aylanur

Yuz oh Zahiriddin Muhammad Bobur

Ko`klarda oy bo`lib qolgandir ohim

Yurak bag`ring ezib,o`rtanma ,Mohim

Dardlaringni olib ko`zim yumoyin

Mendan so`ng hushyor bo`l o`g`lim Humoyun

Muhammad Yusuf “Bobur she`ri”

Toqatim toldi oqibqt Bog`ishamol sayrin endi

Taxtni yov oldi oqibat Qilg`ay chiqib g`ayir endi

O`z yurtim qoldi oqibat Boburing der “Xayr endi

Afg`on kettim daeyo kechib Anjon!”ketdim daryo kechib.

5.Darslikda berilgan Bobur g`azallaridan o`qib tahlil qilanadi:

Mening ko`nglumki,gulning g`unchasidek tah-batah qondur,

Agar yuz ming bahor o`lsa ochilmog`i ne imkondir.

Agar ul qoshi yosiz bog` gashtini orzu qilsam,

Ko`zimga o`qdurur sarv-u ko`ngulga paykondur.

Bahor-u bog` sayrin ne qilaykim dilsitonimnin,

Yuzi gul, zilfi sunbul,qomqti sarfi xromomondur.

Visoli lazzatin zavq topmoqlig` erur dushvor,

Firoqi shiddatiga yo`qsa jon bermaklik osondur.

Boshidin evrulur armoni birla o`ldum,ey Bobur,

Mening na`shimni bori ul pari ko`yidin aylondur.

O`quvchilar tomonidan mustaqil yod olingan g`azallar aytiladi.

Bobur ruboiylari rus va ingliz tillarda aytiladi:

Yuz oh Zahiriddin Muhammad Bobur,

Tuz oh Zahiriddin Muhammad Bobur.

Sarishtayi ayishdin ko`ngilni zinhor,

Yuz oh Zahiriddin Muhammad Bobur.

Очнисъ Захириддин Мухаммад шах Бобур,

Проснись Захириддин Мухаммад шах Бобур.

Освободись от всех онов земного счастя,

Смерись Захириддин Мухаммад шах Бобур.

Tole yo`qi jonimg`a balolig` bo`ldi,

Очнисъ Захириддин Мухаммад шах Бобур,

Проснись Захириддин Мухаммад шах Бобур.

Освободись от всех онов земного счастя,

Смерись Захириддин Мухаммад шах Бобур.

Tole yo`qi jonimg`a balolig` bo`ldi,

Har neniki ayladim xatolig` bo`ldi.

O`z yerni qo`yib Hind sari yuzlandim,

Yo Rab netayin bu ne yuz qzrolig` bo`ldi

Misfortuna coused my soul a trable,

Anything a tred let me to mistake.

I went to India living my mother lend ,

What to do my god it is so sorryful for me.

Texnik vosita yordamida Bobur g`azali bilan aytiladigan qo`shiq qo`yib eshitiladi .

Bu vaqtda o`quvchilar adabiyot daftarlariga bugungi darsimizdan olgan xulosalari

asosida Z.M.Bobur haqida bittadan qo`shma gap yozadilar.

ZAHIRIDDIN MUHAMMAD BOBUR
1	2	3
Shoh sifatida	Shaxs sifatida	Shoir sifatida

Qo`shiq tugagach , unda aks etgan shoirning ichki kechilrisida suhbat o`tkazamiz.

6.Yangi mavzuni mustahkamlash.

Mamlakatimizda yo`lga qo`yilgan texnik imkoniyatlar yordamida o`quvchilar

Internet orqali Boburning ijodkor avlodlari haqida ma`lumotlar oladilar va o`zaro

muhokama qiladilar.

7.Uyga vazifa berish.Darslikda berilgan Bobur g`zallaridan yod olish . Adabiyot daftariga “Shoirlikda shoh,shohlikda shoir-Bobur” mavzusida ijodiy insho yozish.