|
16 -tema: Turizmda gastronomiyaniń isbilermenlikti shólkemlestiriw degi ornı.
1. Gastronomik turizmniń ayriqsha qásiyetleri
2. Gastronomik turizm túsinigi jáne onıń aymaqlardı markalashdagi ornı
3. Gastronomik turizm sayaxatshılıq baǵdarın targ'ib qılıw quralı retinde
4. Gastronomiya hám turizm
5. Xalıq aralıq hám jergilikli rawajlanıw tájiriybesi
Gastronomik turizmniń ayriqsha qásiyetleri
Turizmniń ǵárezsiz túri retinde gastronomik sayaxattı ajıratıw tótede, shama menen jigirma jıl aldın júz bergen. Biraq, gastronomik sayaxatshılar bes ásirden kóbirek waqıt aldın bar edi. Fernand Fmagellan, Kristofer Kolumb, Marko Polo sıyaqlı belgisiz mámleketlerdi jańalıq ashqan birinshi sayaxatshılar notanish erler xalqınıń dástúriy tamaqların tatib kóriwge úlken qızıǵıwshılıq bildiriwgen. Sawdagerler hám sawdagerler biygana tamaqlardı: mıywelar, dán, ǵoza, sharob hám tatımlıqlardı tabıw, tatib kóriw hám óz watanına alıp keliw ushın sırt ellerge ketiwdi. Sayaxatshilardiń gúrrińleri hám kúndelikleri - bul túrli xalıqlardıń milliy tamaqların tayarlaw dástúrleri, diydi hám retseptlarin súwretlewdiń dáslepki usıllarınan biri bolıp tabıladı.
Gastronomik turizm menen baylanıslı bir neshe tariypler ámeldegi, mısalı, " asxana turizmi" " asxana turizmi", " azıq-túlik turizmi" " azıq-túlik turizmi", " enoturizm" " vino turizmi". Azıq-túlik, tatib kóriw, aspazlıq, azıq-túlik, vino, pivo hám basqalar bulardıń barlıǵı gastronomik turizm, bul "mámlekettiń milliy tamaqları, aspazlıq dástúrleri, islep shıǵarıw qásiyetleri hám qásiyetleri menen tanısıw ushın sayaxat" dep túsiniledi. azıq-túlik hám ıdıs -tabaq tayarlaw, sonıń menen birge oqıtıw hám dárejeni asırıw kásiplik bilim". Usınıń menen birge, atap ótiw kerek, gastronomik ekskursiyalarning maqseti - bul ásirler dawamında rawajlanıp kelgen hám jergilikli xalıqtıń úrp-ádetleri hám úrp-ádetlerin óz ishine alǵan milliy tamaqlardı pısırıwdıń kem ushraytuǵın retseptini úyreniw múmkinshiligi, emes, bálki sınap kóriw múmkinshiligi. ǵayrıoddiy tamaq yamasa júdá kóp muǵdardaǵı ıdıs hám ishimliklerdi sınap kóriń.
Gastronomik turizm aspazlıq turizmi atı astında ǵárezsiz tur retinde ámeldegi bóle basladı. 1998 jılda Bowling Grin mámleket universiteti Xalıq mádeniyatı kafedrası dotsenti Lyusi Long asxana turizmining tariypidan paydalanıp, sayaxatshılardiń belgili bir mánzildiń ǵayrıoddiy azıq-túlik mádeniyatı menen tanıstırıw arqalı materiallıq bilim ushın turizmdan paydalanıw múmkinligin aytıp ótdi.
Úsh jıl dawamında dúnya ilimpazları asxana turizmini úyreniwdi. Sonday etip, 2001 jılda bul túrdegi turizm haqqında dúnyadaǵı birinshi maqala jazıldı. Onıń avtorı amerikalıq ekonomist Erik Volf bolıp tabıladı, ol bir muncha waqıt ótkennen, bul temaǵa pútkil kitapın baǵıshlaǵan. Alım usınıń menen toqtamadı hám 2003 jılda ol atqarıwshı direktorı bolǵan Xalıq aralıq aspazlıq turizm assotsiatsiyasin quradı
hám sol kungacha. Izertlewler sonı kórsetdiki, inglizlar " aspazlıq sayaxatshıligi" dıń mánisin nadurıs tusingenlilerin kórsetkennen keyin, awqam 2012 jılda ózin Pútkil dunya azıq-túlik sayaxatları awqamına aylantırdı. Assotsiatsiya mudamı tálim, izertlew hám global gastronomiya sanaatı daǵı tendentsiyalardıń basında bolǵan. Dáslepki 10 jıl ishinde ol xalıq aralıq konferenciyalardı (2004, 2005, 2010, 2013, 2017) hám AQShdagi regionlıq seminar hám konferenciyalardı (2006, 2007, 2008, 2013, 2104, 2015, 2016 ) aktiv túrde ótkerdi. Sonıń menen birge, assotsiatsiya 2007 jılda birinshi, 2010, 2013 hám 2016 jıllarda jańalanǵan hám keńeytirilgen global azıq-túlik sayaxatları boyınsha soraw ótkerdi. Búgingi kúnde assotsiatsiya quramına 139 mámlekette iskerliginiń tórt baǵdarı menen shuǵıllanatuǵın 50 mıńǵa jaqın qánige kiredi:
1) tálim,
2) ulıwma awqatlanıw kárxanaların tán alıw hám sıylıqlaw ;
3) izertlew hám konsalting,
4) maqalalardı baspa etiw.
Gastronomik turizmniń aktiv rawajlanıwı turistik biznestiń tiykarǵı qatnasıwshılarınan biri - turoperatorlar hám sayaxatshılıq agentlikleri iskerligine tásir kórsetpesligi múmkin emes. Búgingi kúnde dúnyada xalıq aralıq gastronomik turizmga qánigelesken kóplegen sayaxatshılıq agentlikleri ámeldegi, mısalı, "Gourmet az waqıt Tour" (AQSh), " International asxana" (Ullı Britaniya ), " Gourmet Getaways" (Italiya ).
Turizmning bul túri ózine tartatuǵınlı hám turistlar arasında talapǵa juwap bolıp shıqtı. Onıń keń tarqalıp barıwına bir qatar faktorlar tásir kórsetdi [30]:
hám A. Maslou izertlewine kóre, azıq-túlikke bolǵan mútajlik insannıń tiykarǵı fiziologikalıq mútajligi bolıp tabıladı;
xalıq dáramatlarınıń ósiwi hám awqatlanıw hám dem alıw baxalarınıń asıwı ;
hám azıq-túlik - bul turizm hám mıymankeshlik sanaatınıń tiykarǵı xızmeti;
saw awqatlanıw hám organikalıq ónimlerdiń belgililigi;
• restoranlardiń túsindiriwleri hám reytingleriniń belgililigi;
• restoran brendlari tawıq hám bódeneden basqa quslardıń mákiyeni sebepli dúnya aspazlarınıń belgililigi;
Cooking televiziyalıq aspazlıq programmaları hám programmalarınıń barǵan sayın keń tarqalıp barıwı;
Catering awqatlanıw kárxanaları hám turistik shólkemlerdiń gastronomik sayaxatlar potencialı hám rentabelligi tuwrısında xabarlılıǵı.
Turizmning hár qanday túri ayriqsha ayrıqshalıqlarǵa iye. Gastronomik turizm da bunnan tısqarı emes. Onıń tiykarǵı ózgesheligi, anıqrog'i hátte abzallıǵı sonda, hár qanday mámlekette gastronomik turizmni rawajlandırıw ushın sharayatlar ámeldegi; jergilikli xalıq tárepinen tamaq tayarlaw hám awqatlanıwdıń ayriqsha dástúrleri. Taǵı bir ayriqsha ózgesheligi - bul máwsimiylikning etiwmasligi, bul turistik iskerlik rawajlanıwın páseytiwtiriwshi tiykarǵı faktor. Jıldıń qálegen mawsimi ushın gastronomik tur jaratılıwı múmkin, bul tekǵana máwsimiy ónimler, bálki azıq-túlik ónimlerin saqlawshı qásiyetleri (muzlaw, fermentatsiya, keptiriw, chekiw hám basqalar) menen de ańsatlasadi. Gastronomik turizmning úshinshi ózgesheligi onıń hár qanday túrde qatnasıwı bolıp tabıladı. Awqat turistik ónimdiń ajıralmaytuǵın bólegi bolǵanlıǵı sebepli, gastronomik bolmaǵan kóplegen sayaxatlar (mádeniy-aǵartıwshılıq, sport, biznes, ilaj, agriturizm) de milliy tamaqlar menen tanısıw eriksiz sayaxattıń ekinshi dárejeli maqseti esaplanadı.
Gastronomik turizmniń júdá kóp sanlı túrlerin esapqa alǵan halda, Pútkil dunya azıq-túlik sayaxatları awqamı tuwrıdan-tuwrı yamasa tikkeley bolmaǵan ol menen baylanıslı bolǵan on eki iskerlik baǵdarın anıqladi:
1. Kulinariya mektepleri hám uqıp sabaqları.
2. Kulinariya ko'ngil ashıw.
3. Kulinariya baǵdarları.
4. Aspazlıq ilajları.
5. Aspazlıq quralları.
6. Kulinariya preparatlari.
7. Azıq-túlik dúkanları.
8. Agentliklerden azıq-túlik ekskursiyalari.
9. Gastronomik mákemeler.
10. Dıyxan bazarları.
11. Gastronomik klublar.
12. Azıq-túlik ónimleri.
Bul dizim gastronomik turizm salasında jeterlishe rawajlanıw jáne onıń ósiw kelesheklerin kórsetedi. Dizimdiń úlken bólegi kúndelik turmısda ushraydı hám ádetdegi sıyaqlı kórinedi hám birpara pozitsiyalar kemnen-kem ushraydı. Soǵan qaramay, gastronomik turizmniń baratuǵın jayında rawajlanıwı sayaxatshılar ushın tekǵana ǵayrıoddiy, bálki ápiwayı gastronomik ilajlardıń áhmiyeti hám ózine tartatuǵınliǵin ańǵarıwǵa baylanıslı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
