Озбекстан Республикасы Жокары хам орта арнаулы талим министрлиги Қаракалпак Мамлекетлик Университети

Gastronomik turizm túsinigi jáne onıń aymaqlardı markalashdagi ornı

Gastronomik turizm - bul turizmniń bir túri, onıń tiykarǵı maqseti belgili bir mámleket menen milliy gastronomiya prizması arqalı tanısıw bolıp tabıladı. Gastronomik sayaxatshı ushın azıq-túlik birinshi náwbette materiallıq taypa bolıp tabıladı. Bul pozitsiyadan dástúriy asxana tariyx, dinge sıyınıw, ekonomika, siyasat, úrp-ádetler, ańızlar hám basqa bir mámleket yamasa regionnnıń ayriqshalıǵın quraytuǵın basqa faktorlar menen baylanıslı halda qabıl etiledi
Gastronomik turizm - bul jáhán turizmdi rawajlandırıwdıń jańa baǵdarı bolıp, ol dástúriy ekonomika, materiallıq miyraslar ekonomikasın saqlaw hám rawajlandırıwdıń múmkin bolǵan baǵdarlarınan biri hám aymaqlardı turaqlı rawajlandırıw faktorı bolıwı múmkin.
Gastronomik ekskursiyalardiń maqseti - belgili bir mámleket asxanasınıń ayriqsha qásiyetleri menen tanısıw. Usınıń menen birge, ásirler dawamında jergilikli xalıqtıń úrp-ádetleri hám úrp-ádetlerin, olardıń pısırıw mádeniyatın sińirip kelgen jergilikli retsepti qásiyetlerin úyreniw zárúrli bolıp tabıladı. Gastronomik sayaxat «sayyoh belgili bir mámleket haqqındaǵı ideyasın sáwlelendiriwi múmkin bolǵan palitra» dep ataladı. Awqat adamlar ruwxıylıǵinıń sırın ashıp beredi, onıń mentalitetin túsiniwge járdem beredi ".
Turoperatorlar barǵan sayın kóbirek adamlar dem alıw ushın jaylardı sayohlarni yamasa tariyxıy esteliklerdiń sanı boyınsha emes, bálki mámlekettiń gastronomik ózine tartatuǵınliǵin bahalaw arqalı tańlawların aytıp otediler. Bul tarawdaǵı belgili mámleketler dástúriy túrde Evropa mámleketleri hám Indiya, Tailand, Yaponiya, Kitay sıyaqlı Aziya mámleketleri esaplanadı.
Xızmet retinde azıq-túlik saparı jaysha sayaxattan ibarat, sebebi bul jergilikli tamaqlardı tatip kóriw boyınsha oylanǵan ilajlar kompleksi, sonıń menen birge, dúnyanıń basqa jaylarında tabilǵan zatytuǵın saylanǵan ingredientlar.
Azıq-túlik ekskursiyalari ádetde 6-8 kún dawam etedi. Bunnan tısqarı, ekskursiya tekǵana eń jaqsı restoranlarga keliwdi, bálki pısırıw texnologiyasında qatnasıwdı, materiallıq programma menen dástúriy demalıstı, kárxanalarǵa ekskursiyalarni, sonıń menen birge aspazlıq hám vino kurslarına saparlardı da óz ishine alıwı múmkin.
Gastronomik ekskursiyani shólkemlestiriw ushın maqset hám wazıypalardı tuwrı belgilew, belgili bir aymaqtıń resursları hám múmkinshiliklerin anıqlaw kerek. Bul islep shıǵılǵan ekskursiya kontseptsiyasın, kórsetiw ob'ektlerin hám marshrutda sayaxatshılar menen islew formasın ózgertiredi.
Birinshiden, shólkemlestiriwshiler hám sayaxatshılardilıqń qızıǵıwshılıqına gastronomik ekskursiya ushın azıq-túlik sheki onimsi bolǵan belgili bir aymaq sebep boladı. Ekinshiden, turistlarning itibarın bul sheki onimdi qayta islew tartıwı múmkin, yaǵnıy.juwmaqlawshı ónimdi islep shıǵarıw ushın kárxanalarda qollanılatuǵın texnologiyalar. Úshinshiden, sayaxatshılar menen islewdiń eń belgili formalarınan biri bolǵan payda bolǵan ónimdi tatib kóriwdi shólkemlestiriw kerek. Tórtinshiden, bul ónimdi jeke paydalanıw hám estelik retinde satıp alıw ushın sawda noqatına ıyelew maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Jumıs formalarınan biri bul kárxana daǵı muzey yamasa ónim islep shıǵarıw tariyxı, sheki onimdi jıynaw hám qayta islew texnologiyaları rawajlanıwlashtirilganligi haqqında gúrriń etiwshi bólek muzey kompleksi bolıp tabıladı. Plyus - bul uqıp sabaqları, degustatsiya hám tematikalıq demalıslardı ótkeriw múmkinshiligine iye sayttıń bar ekenligi.
Bul túrdegi turizm basqa túrler menen ulıwma ayrıqshalıqlarǵa iye bolǵanlıǵı sebepli gastronomik turizm pútin turning bir bólegi bolıwı yamasa basqa turistik túrleriniń ayırım qásiyetlerine ıyelewi múmkin, oǵan kóre klassifikaciyalaw múmkin:
- awıl (" jasıl") gastronomik turizm;
- biznes (qala ) gastronomik turizm;
- ilaj (festival) gastronomik turizm;
- materiallıq hám bilimlendiriw gastronomik turizm.
Awıl gastronomik turizm tuwrıdan-tuwrı agroturizm menen baylanıslı. Bunday sayaxatlar waqtında adamlar tábiy ortalıqta bolıwadı, awıl mádeniyatı hám turmısı tuwrısında maǵlıwmat aladılar, ózlerin zamanagóy dúnyadan ajıratıp alıwǵa háreket qılıwadı hám ájdadları sıyaqlı jasawǵa umtıladı: olar jıynalıs menen shuǵıllanıwadı, arnawlı qolaylıqlarsız jasasadı, fermerlerge awıl xojalıǵı jumıslarında járdem beriwedi. islew hám organikalıq azıq-túlik tutınıw qılıw... Xızmet saparı dawamında fabrikalar, fabrikalar ustaxonalari, belgili awqatlanıw kárxanaları hám "restoran tarmaqları" ga keliledi, jańa brendlar hám ıdıs -tabaqlardıń prezentaciyaları, uqıp sabaqları ótkeriledi.
Ilaj yamasa festival azıq-túlik saparı dúnyada waqıtı -waqıtı menen ótkeriletuǵın hám júdá belgili bolǵan belgili bir ilaj yamasa azıq-túlik festivaliga keliwdi maqset etedi. Mısalı, sentyabr - Irlandiyada Oyster festivali hám Myunxendagi Oktoberfest waqıtı. Iyul ayında dástúriy túrde Ispaniyanıń San-Fermin hám Bonton milliy tamaqları bayramı - Italiyada tuna festivali, Frantsiyada - Bouolais Nouveau - jas sharob hám San Miniatodagi aq truffle festivali.
"Materiallıq hám bilimlendiriw gastronomik turizm" túsinigi talay abstrakt, sebebi bul halda biz birlesken tur haqqında soylesemiz. Bul bay aspazlıq dástúrlerinege iye bolǵan mámleketke sayaxat, onıń dıqqatqa iye jayları menen tanısıw, sonday-aq milliy tamaqlar elementleri menen keshki awqat waqtında asxana qánigelikleri.
Turistik basqıshlarda azıq-túlik ónimleriniń turizmdagi ornı haqqında sóylewimiz múmkin:
- dáslepki sapar : regionnan kelgen azıq-túlik úyde, sayaxat aldından úlgi retinde tutınıw etiledi;
- belgilengen adreske sayaxat qılıw : bul basqıshda jergilikli ónimler, mısalı, samolyotlarda, poezdlarda hám jol boylap basqa azıq-túlik ónimlerinde ushraydı ;
- belgilengen adreske: bul awqatlanıw turining tiykarǵı basqıshı bolıp, ol degustatsiya, aspazlıq jańa ashılıwları hám baratuǵın jayındaǵı tájiriybelerden ibarat ;
- belgilengen mánzilden sayaxat qılıw ;
- sapardan keyin: bul basqısh belgilengen mánzilden qaytıp kelipn keyin awqatlanıwdı tutınıw qılıw hám asxana tájiriybesinen ibarat.
Hár bir asxana tájiriybesi - bul baratuǵın orınnıń yadı, hár bir iyis hám dám sayaxat yadların bekkemleydi hám janlandıradı. Azıq-túlik hám jaydı bir-birine baylanıstırıp qoyıw, tájiriybe ekonomikasınıń búgingi rawajlanıwına kiritilgen hám aymaq yamasa átirap -ortalıq ushın jańa paydalanıwdı kóriw múmkinshiligin jaratatuǵın tiykar jaratadı. Azıq-túlik óndiriwshileri qarıydarlardıń azıq-túlik ónimlerine bolǵan qızıǵıwshılıqınan hár qıylı usıllarda paydalanadılar, bul regiondıń profili menen baylanıslı bolıp, olarda birpara pikirler jasırın bolıwı múmkin, basqaları bolsa, kerisinshe, aytıp ótken. Sonday etip, "aymaq brendi" túsinigi payda boladı.
Aymaqlıq brendlash - bul sırtqı bazarlardı iyelew, investorlar, sayaxatshılar, jańa rezidentlar hám maman migrantlarni tartıw maqsetinde qalalar, wálayatlar, regionlar, geografiyalıq zonalar hám mámleketlerdiń básekige shıdamlılıǵın asırıw strategiyası bolıp tabıladı. Gastronomik brendning keńeytirilgen talqini aymaqtı kem ushraytuǵın joqarı sapalı ónim kiripshisi retinde targ'ib qılıwdı támiyinleydi. Gastronomik brendning tar talqini kóbinese belgili bir regionda jaylasqan yamasa ayriqsha ayriqsha bolǵan bir yamasa bir neshe jergilikli tamaqlar bar ekenliginde kórsetilgen regionlıq asxananıń qásiyetlerin izlewdi názerde tutadı.
Gastronomik tavar strukturalıq bólimleri:
- gastronomiya tarawı jaqsı rawajlanǵan ;
- dástúriy restoran hám aspazlar menen janlı gastronomik jámáát;
- dástúriy asxanada isletiletuǵın jergilikli ingredientlar / jergilikli asxana nou-xaulari;
- dástúriy azıq-túlik bazarları hám azıq-túlik sanaatı ;
- gastronomik festivallar, sıylıqlar, tańlawlar ;
- átirap -ortalıqqa húrmet;
- tálim mákemelerinde gastronomiyani targ'ib qılıw.
Mámleketlerdiń túrli erleri hám aymaqları ózleriniń aspazlıq dástúrlerinede júdá parıq etiwi múmkin, bunnan tısqarı, asxanaǵa qońsılas regionlardıń asxanaları tásir etedi. Birpara awqatlar geografiyalıq aymaqlardıń atların da óz ishine aladı: Qara orman jamboni, Nyurnberg gingerbread, Eden pishloqi, Rokfor, Krakov kolbasasi, Orlean kontiniaklari, Povenskiy kofe, Burgundiya qorazı hám basqalar. Geografiyalıq atlar yamasa aymaqlardıń azıq-túlik menen baylanısı baslanıwınan aldın da payda bolǵan. Sawda procesi ónimleriniń bazar daǵı hám ónimlerdi klassifikaciyalaw ushın uzaq waqıttan berli isletilingen. Jergilikli abıray -itibar hátte ónimge baha qosıwı múmkin.
Eger siz orıs asxanasına jáne onıń regionlıq túrli-tumanlıǵına itibar bersangiz, ol yamasa bul aymaqtıń gastronomik brendiga aynalǵan ónimlerdiń atların kóriwińiz múmkin: Tula gingerbread, Vologda moyi, Barodino noni, Kamchatka teńiz shayanı, Baykal omul, Astraxan vobla, Oltoy hám boshqird palları hám basqalar... hám házirgi kúnde azıq-túlik tekǵana azıq-túlik, bálki azıqlıq bahadan kóbirek zatqa aylanadı. Azıq-túlik - bul biziń kimligimizni hám qaysı gruppaǵa tiyisli ekenligimizni daǵaza etetuǵın eń áyyemgi qurallardan biri hám ayriqsha materiallıq ańlatpalar.
Awqatlanıw mádeniyatı turistik jónelisti rawajlandırıw quralı retinde ayriqsha áhmiyetke iye. Stereotipik azıq-túlik profilleri ajıratıp kórsetildi, jámiyettegi etakchi gruppanıń azıq-túlik abzallıqlarına itibar qaratildi, eksklyuzivlik qadrlanadı hám orınnıń belgili materiallıq nishanları jaratıladı. Gastronomik ekskursiyalarni etalon retinde qabıl etken mámleketler ayriqshalıq ushın háreket etpekteler hám óz aymaqlarınıń unamlı brendlari ushın gúresmoqdalar, bazardıń regionlıq ayriqshalıǵın qáliplestiriw formasında kommerciya hám siyasiy maqsetlerdi kózleydiler.
Gastronomik turizm ózin mámleket ekonomikasınıń talay tabıslı zatsı retinde kórsetdi hám hátte gastronomik mádeniyatı ápiwayı adam ushın ilgeri belgisiz bolǵan mámleketler de óz rawajlanıwın óz zimmalariga alǵanlıqları biykarǵa emes. Kóplegen Orta er teńizi mámleketleri ózleriniń milliy tamaqların ommalashtira basladılar. Bunnan tısqarı, milliy asxananıń anıq tariypining etiwmasligi formasındaǵı qıyınshılıqlar olar ushın tosıq emes. Birpara mámleketlerde ádetiy brendlar sayaxatshılıq tarawı ushın áp-áneydey isleydi.
Gastronomiya kóbinese sayaxatshınıń sayaxat baǵdarın tańlawına tásir etedi; adamlar azıq-túlik ushın kóp pul jumsawǵa tayın. Sonıń menen birge, kem ushraytuǵın tamaqlar menen tanısıw qálewi sayaxattıń tiykarǵı sebebi bolıp tabıladı. Sayaxatshı jergilikli asxananı úrp-ádetler, úrp-ádetler hám mádeniyat menen jaqsılaw tanısıw usılı dep biladi.