Озбекстан Республикасы Жокары хам орта арнаулы талим министрлиги Қаракалпак Мамлекетлик Университети

9-tema: Turistlik kárxananıń tiykarǵı quralları
1. Tiykarǵı qurallardıń mánisi, olardıń quramı hám dúzilisi
2. Tiykarǵı qurallardıń tipik klassifikaciyası
3. Tiykarǵı qurallar amortizatsiya mánisi hám túrleri
4. Tiykarǵı qurallardıń amortizatsiyasi
5. Lizing túsinigi
6. Tiykarǵı qurallardan paydalanıw natiyjeliligin bahalaw hám natiyjeliligi kórsetkishleri
1. Tiykarǵı qurallardıń mánisi, olardıń quramı hám dúzilisi
Ekonomikalıq iskerliginiń maqsetlerine erisiw ushın turistik kárxana, basqaları sıyaqlı, buǵan erisiw ushın keminde tiykarǵı qurallarǵa ıyelewi kerek.
Tiykarǵı qurallar - bul islep shıǵarıw processinde uzaq waqıt dawamında qatnasatuǵın, tábiy formasın saqlaǵan halda islep shıǵarıw qurallarınıń bir bólegi bolıp, olardıń ma`nisi ónimlerge az-azdan, isletilgen sıyaqlı bólimlerge ótkeriledi.
Tiykarǵı qurallar bul kárxananıń pul qarjları menen balansında sáwlelendirilgen tiykarǵı quralları bolıp tabıladı. Tiykarǵı qurallarǵa xizmet kórsetiw múddeti bir jıldan artıq bolǵan, kárxana tárepinen islep shıǵarıw iskerligin ámelge asırıw ushın paydalanilatuǵın aktivler kiredi. Tiykarǵı qurallar pútkil xızmet múddeti dawamında tábiy formasın saqlap qaladı hám gónergenligi sebepli óz ma`nisin joǵaltadı, bul bólimlerge bo’lıp tayın ónimge ótkeriledi hám iyesine amortizatsiya formasında naq pul formasında qaytarıladı.
Ekonomikalıq iskerlik maqsetlerine erisiw ushın turistik kárxana, basqa hár qanday sıyaqlı, keminde tiykarǵı qurallarǵa ıyelewi kerek.
Ajıratıp kóriń:
♦ kárxanalarda isleytuǵın hám ónim óndiriske mólsherlengen tiykarǵı imaratlar (imaratlar, mashinalar, mexanizmler, úskeneler hám basqalar);
♦ xizmet kórsetiw salasında (medicina, xojalıq, sawda, den sawlıqtı saqlaw hám basqa mekemeler) iskerlik júrgizetuǵın tiykarǵı óndiris shıǵarıwdan tısqarı aktivler. Bul materiallıq formasın saqlap qalatuǵın hám shólkem tárepinen uzaq waqıt dawamında (12 aydan artıq) ekonomikalıq iskerlikte paydalanilatuǵın, onıń birligi ma`nisi shólkemniń esap siyasatında belgilengen bahadan joqarı bolǵan zatlardıń kompleksi bolıp tabıladı.
Turizm salasınıń ayriqsha qásiyetlerine muwapıq tiykarǵı óndirislik emes quralları bólek qızıǵıwshılıq oyatadı.
Turizm kárxanaları hám olardıń xojalıqlarınıń tiykarǵı quralları (avtomashina bazaları, kir juwıw jayları hám basqalar) bul kárxanalardıń múmkinshiliklerin xarakteristikalaytuǵın islep shıǵarıw-texnikalıq bazanı quraydı. Buxgalteriya esabı hám joybarlaw ushın turizm kárxanalarınıń tiykarǵı quralları xizmet kórsetiw múddeti hám islep shıǵarıw processindegi maqsetine qaray gruppalarǵa hám túrlerge bólinedi.