Өзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы

Microsoft Excel
programmasi ishine tu`skende, ekranda to`mendegi ko`rinistegi
ayna ko`rinedi:
Ekrannin` joqari bo`liminde programmanin` menyulari, to`meninde u`skeneler ha`m
u`skene panelleri, isshi hu`jjet aynasi, ekrannin` shep tamaninda qatar sanlari ko`rinip
turadi. Bulardan tisqari, ekranda ja`ne lineyka ha`m hu`jjetti betlew belgisi bar boliwi
mu`mkin.
Arnawli buyriqlar ja`rdeminde ekrannin` ko`rinisin iqtiyariy ra`wishte o`zgertiw
mu`mkin.
Elektron tablitsa u`stindegi ko`p operatsiyalar,
Microsoft Excel
din` joqarida sanap
o`tilgen imkaniyatlari programma menyulari ha`m u`skeneleri ja`rdeminde orinlanadi.
«Fayl» menyui buyriqlari ja`rdeminde taza elektron tablitsa jaratiw, oni diskke
saqlaw, saqlang`an tablitsani qayta ekrang`a ashiw, qag`az parametrlerin o`zgertiw,
qag`azg`a shig`ariw ha`m t.b. fayllarg`a tiyisli waziypalar orinlaniwi mu`mkin.
«Pravka» menyuinda tablitsani tikkeley redaktorlaw dawaminda kerek bolatug`in
buyriqlar jaylasqan (Ma`selen, aqirg`i orinlang`an operatsiyani inkor qiliw, aqirg`i
operatsiyanija`ne bir ma`rte orinlaw, belgilengen mag`liwmatti buferge aliw, buferdegi

---

69
mag`liwmatti qoyiw, iqtiyariy kletka, bag`ana yaki qatardi tazalaw yamasa oni bu`tinley
o`shirip jiberiw, hu`jjettegi bir tekstti izlew, tabilg`an tekstti taza tekst penen almastiriw,
hu`jjettin` iqtiyariy ketegine yaki basqa ob`ektine tez o`tiw ha`m t. b.)
«Vid» menyui buyriqlari tablitsani optimal masshtabta quriw, ekrandag`i artiqsha
ob`ektler ha`m u`skene panellerin aliw yaki qayta tiklew qusag`an operatsiyalardi
orinlaw maqsetlerinde isletiledi.
«Vstavka» menyui buyriqlari tablitsani yaki onin` kletkalarine ha`r qiyli
Excel
(taza
kletka, bag`ana, qatar; diagrammalar; matematik, buxgalterlik, statistik yaki basqa
funktsiyalar; ayrim mag`liwmatlar ushin tu`sindirmeler, arnawli kollektsiyadag`i
su`wretler ha`m t.b.) yaki
Widows
(Widows tin` bir redaktorinda sizilg`an yamasa
skanerden aling`an su`wretler, arnawli redaktorda tayarlang`an formulalar, tekstli
hu`jjetler, prezentatsiyalar, videosu`wrtler ha`m t.b.) ob`ektlerin qoyiw ushin isletiledi.
“Format” menyuinda tan`lang`an bet, bag`ana, qatar, kletka yamasa ondag`i
mag`liwmat formatin o`zgertiw ushin arnalg`an buyriqlar jaylasqan.
“Servis” ha`m “Dannie” menyularinda bolsa programmanin` qosimsha xizmet
ko`rsetiwshi qurallarina tiyisli (orfografiya tekseriw, bir birine baylang`an kletkalar
haqqinda mag`liwmatlardi ko`riw, tekstlerdi kiritiwdin` “avtoalmastiriw” (“avtozamena”)
quralinan paydalaniw, hu`jjetti o`zgeriwinen qorg`ap qoyiw, hu`jjetti basqariwdi
avtomatlastiriwda makroslardan paydalaniw,
Excel
aynasin ha`m basqa qurallardi
sazlaw, mag`liwmatlardi ta`rtiplestiriw (sortirovka), kletkadag`i mag`liwmatlardi
komp`yuterdegi basqa mag`liwmatlar bazalari menen baylaw ha`m t.b.) buyriqlari
jaylasqan.
“Okno”
menyui buyriqlarinan paydalanip ashiq haldag`i hu`jjet aynasin basqariw
mu`mkin (ma`selen, ashiq aynalardin` bir-birine bolg`an qarim qatnas jag`dayin
o`zgertiw, olardi waqtinsha “jasiriw”, aynani ekige ajiratiw, ashiq haldag`i aynag`a tez
o`tiw ha`m t.b).
“?”
menyui buyriqlari ja`rdeminde programmanin` isletiliwine tiyisli ja`rdemshi
mag`liwmatlardi ko`riw mu`mkin.
Joqarilardag`idan tisqari programmada ekrannin` qa`legen bo`liminde payda boliwi
mu`mkin bolg`an - kontekst (dinamik) menyular da bar. Bul menyu tan`lang`an jag`day
ushin kerek bolatug`in buyriqlardan payda boladi.
Menyular buyriqlari arqali orinlanatug`in ko`p g`ana operatsiyalardi u`skeneler
ha`m tez orinlawshi klavishalar ja`rdeminde de orinlaw mu`mkin.
:skeneler orilaytug`in waziypasina qarap arnawli panellerge bo`lingen.
Ma`selen