Өзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы

3. Fayllar atinin` uzinlig`i.
WINDOWS `98
fayllar atinin` uzin boliwin ta`miyinley aladi. Bul bolsa, o`z
na`wbetinde fayl sistemasinin` du`zilisi ha`m fayllardi izlewdi an`satlastiradi.
4. Oyinlar ha`m mul`timedia sistemalarin bekkemlengenligi
.
Komp`yuter menen islew haqiyqattanda sezilerli da`rejedegi jag`imli
a`mellerimizdin` birine aylandi. Videoadapterdin` islewin tezlestiriw komp`yuter
oyinlarina jan kirgizip jiberedi. MS DOS ushin jazilg`an oyinlar programmasinda ju`da`
tez isley baslaydi. Mul`timedia u`skenelerinin` tez islewi hesh qanday gu`mansiz hayran
qalarliq da`rejege jetkizildi.
5. O`z-o`zinen sazlanatug`in qurilma (Plug end play).
O`z-o`zinen sazlanatug`in qurilma
(Plug end play)
ni komp`yuterge tikkeley
qosiwg`a ha`m komp`yuterdi iske tu`sirsen`iz sonin` o`zi jeterli. Ol avtomatik ra`wishte
komp`yuter ta`repinen orinlanadi.
6
. 32-razryadli ko`p ma`seleli mexanizm
.

---

56
Bir neshe programmalardi birgelikte o`nimli islewin
WINDOWS `98
degi
bekkemlestirilgen ko`p ma`seleli mexanizm ta`miyinleydi.
7. MICROSOFT EXCHANGE. S
irtqi ortaliq penen baylanis qiliwdin` universal
u`skenesi. Ol ja`rdeminde elektron pochta, faks ha`m basqada baylanis u`skenelerine bir
waqitta paydalaniw ma`seleleri sheshiledi.
8. MICROSOFT Network
. Bul ju`da` a`piwayi ha`m isletiwge qolay informatsiya
xizmeti sanaladi, insanlardi du`n`ya ju`zinde elektron pochta, elektron dag`azalar taqtasi ha`m
internet arqali baylanista boliwin ta`miyinleydi.
10-tema. A`meliy programmalar paketi (A`PP) tu`sinigi, du`zilisinin` a`hmiyetleri,
qollaniw tarawlari ha`m klassifikatsiyasi
.
Reje:
1. A`PP nin` uliwma tu`sinigi ha`m a`hmiyeti
2. A`PP nin` tu`rleri ha`m qollaniw tarawlari
!meliy programmalar paketi (!PP) t5mendegi t6rlerden ibarat
:
- ul·7ma 7az·ypal· (universal
);
-
us·llar2a 3arat·l2an
;
-
global tarma3l·
;
-
esapla7 protsesslerin sh5lkemlestiri7shi
.
Ul·7ma 7az·ypada2· !PP - paydalan·7sh· 81m ul·7ma informatsion
sisteman·4 funktsional 7az·ypalar·n islep sh·2·7 81m paydalan·7d·
avtomatlast·r·73a arnal2an.
Bul !PP klass·na t5mendegiler kiredi
:
-
tekstli (tekstli protsessorlar) 81m grafikal·3
redaktorlar
;
-
elektron
tablitsalar
;
-
ma2l·7matlar bazas·n bas3ar·7
sistemalar
 (MBBS
);
-
integratsiyalan2an
paketler
;
- Case
texnologiyalar·
;
-
ekspert
sistema
3ab·3lar· 81m iskusstval·3 intellekt sistemalar·.
Us·llar2a 3arat·l2an !PP. Us·llar2a 3arat·l2an !PP algoritm
tiykar·nda 7az·ypalard· payda eti7di4 birden-bir ekonomikal·3 -
matematikal·3 us·l·n 1melge as·r·7 menen par3lanad·.
Olar2a t5mendegi !PP tiyisli
:
-
matematikal·3 programmalast·r·7 (s·z·3l·, dinamikal·3, statis-tikal·3
81m t.b.)
;
- tarma3l· rejelestiri7 81m bas3alar
;
- x·zmet k5rseti7 teoriyalar·
;
- matematikal·3 statistika.

---

57
Mash3alalar2a 3arat·l2an !PP. Bul 1meliy programmalar
paketlerini4 e4 ke4 tar3al2an t6ri. Mash3alalar2a 3arat·l2an !PP den
an·3 bir funktsional tara7da 31legen bir 7az·ypan· payda eti7 ush·n
arnal2an programmal· 5nimlerge ayt·lad·.
Mash3alalar2a 3arat·l2an !PP aras·nda sanaat 81m sanaattan bas3a
tara7lard· bas3ar·7 7az·ypalar·n kompleks avtomatlast·r·7 ush·n arnal2an
81m predmetli tara7larda2· !PP toparlar·n aj·rat·p k5rsetemiz.
Geypara tara7larda2· mash3alalar
:
buxgalteriya esab·, finans menedj-
menti, 8u3·3 sistemalar· 8.t.b. ush·n !PP islep sh·2·7 bir neshe j·llar
da7am·nda
“
softver
”
sanaat·n·4 ra7ajlan·7·n·4 tiykar2· ba2darlar·n·4
biri.
! Ï Ï
!ìåëèé ïðîãðàììàëàð Ïàéäàëàíû7øû 81ì ìà2ëû7ìàòëàð
ïàêåòëåðè ñèñòåìàñû óëû7ìà èñ ïðîãðàììàñû
Óëû7ìà Óñûëëàð2à Ìàø3àëàëàð2à ÝÅÌ ãëîáàë
7àçûéïàäà2û 3àðàòûë2àí 3àðàòûë2àí òàðìà3ëàðû
óíèâåðñàë
Ðåäàêòîð- Ìàòåìàòèêà- Ìàø3àëà2à Åñàïëà7 ïðî-
ëàð ëû3 óñûëëàð 3àðàòûë2àí öåññèí ïàéäà
åòè7
Ýëåêòðîí Ñòàòèñòèêà Ê1ðõàíàëàð
òàáëèöà. ó-í êîìï.
Èíòåãðà- Ãðàôèêà Àéûðûì
öèÿëàí2àí ïðåäìåò
òàðà7ëàðû
CASE óøûí
òåõíîëîãèÿ.
Ýêñïåðò
ñèñòåìàëàð
81ì èíòåë-
ëåêò
ÌÁÁÑ

---

58
Buxgalteriya esab· !PP (BE!PP). Zamanag5y BE!PP k1rxanan·4
kompleks sistemas·n avtomatlast·r·7d· integratsiyalayd·. K5plegen bunday
paketler
Windows
operatsion sistemas· bas3ar·7· tiykar·nda isleydi 81m
lokal tarma3larda paydalan·7 3urallar·na iye 81m sisteman·4 bunday keyingi
ra7ajlan·7·n t1miyinlep, firma islep sh·2ar·7sh·n·4 bas3a programma
3urallar·na tol·3 c1ykes keledi.
1 S
81m
Microsoft
firmas· 5nimlerin
birlestiri7shi
“
Ofis
”
BE!PP n· us·2an m·sal t6rinde keltiri7ge bolad·.
Finans menedjmenti !PP (FM!PP) firman·4 finans ja2day·n
rejelestiri7 81m analizle7 z1r6rligi tiykar·nda payda bolad·. Bunday klass
!PP lar·nan ED·P (Tsentr ·nvest Soft), Alt finans· (Alt), Finansl·3 analiz
(·nfosoft) - lard· aj·rat·p k5rsetsek bolad·. FM !PP lerdi4 bas3a klass·
kapital 3arj· 81m real investitsiyalard· ba8ala72a 3arat·l2an. Bunday
klass3a !PP ni4 e4 belgililerine
Project Expert (Pro-Invest Consalting),
Alt-·nvest
(Alt),
Foccal
(tsentrinvest Soft) lard· kirgizsek bolad·.
*u3·3·y ma2l·7matlar sistemas· !PP 6zliksiz t6rde kelip
t6setu2·n 6lken k5lemdegi n·zaml· ma2l·7matdan turatu2·n jum·s
3ural·n 5z ishine alad·. Ekonomikal·3 ja3tan ra7ajlan2an barl·3
m1mleketlerde ma2l·7matlard·4 8u3·3·y x6jjetleri bolad·. A¹Sh ta bul
Wru, Lexis;
Ull· Britaniyada
- Infolex, Prestel, Polis;
·taliyada
- Italuire, Enlex;
Belgiyada
- Creodor;
Germaniyada
- Jurist, Lexinform;
Avstraliyada
- RDB;
Kanadada
- Datum;
Frantsiyada
- Izetiv
8.t.b.