O‘zbekistonda davlat tili va boshqa tillarning rivoji

IV.MUSTAHKAMLASH
A)Mashqlar orqali.
1- topshiriq. Chap va o'ng tomondagi gaplarni, gap oxiridagi tinish belgilariga e'tibor bergan holda, to'g'ri ohang bilan o'qing va maz­munini qiyoslang. Qaysi qatordagi gaplarda his-hayajon mavjud?
2- topshiriq. Chap tomondagi gaplarning ifoda maqsadiga ko'ra turini ayting.

Ertaga maktabimizga shoirlar keladi.
Qachon chiqasiz deyapman?
Meni xafa qilgingiz kelmasa, u yerga bormang.
Ko'z yoshlarini, koshki, to'xtata bilsa.
Ertaga maktabimizga shoirlar keladi!
Qachon chiqasiz deyapman?!
Meni xafa qilgingiz kelmasa, u yerga bormang!
Ko'z yoshlarini, koshki, to'xtata bilsa!!
104-mashq. Gaplarni to'g'ri ohang bilan o'qing, so'ng ular ichidan
undov gaplarni ajratib ko'chiring. Ularda qanday mazmun ifodalanganini qavs ichida ko'rsating.
1. Qulog'im sizlarda, mehmonlar! — dedi u tik turganicha. (J.Abd.J 2. Ilm, fan va fikr olami nihoyatda keng va chuqur. (O.J 3. Balli, Ra'no, ana jinnilik! — dedi dadasi, — atlas ko'ylakhayf senga, bo'zdan boshqasi, albatta, hayf! (A.Qod.J 4. Zap bitibdi-da, jonivor! (H.G'.J 5. Ha, ho'kiz uylaringga eltib berilsinmi?! Axir borilsin, arz qilinsin-da!!! (A.Q.J 6. Ering ota-onasidan kechsinmi?! — dedi. (A.Q.J 7. Sen qanaqa cho'qqiga intilgan eding?! (A.Q.J 8. O'n yil! O'n yildan beri kasal ekanmi?! (A.Q.J 9. Siz yo'qmidingiz? Nega yig'lanadi? A? Yig'lanmasin! (A.Q.J 10. Bu joylar menga yoqadi, juda-juda! (J.Abd.J 11. Sen chala qolgan yerlaringgagina achinyapsan, — dedi Bektemitjon, hammasiga! (J.Abd.J

B) savollar orqali

1.His-hayajonning ishtirokiga ko'ra gaplar necha turli bo'ladi?
2.Undov gaplar qanday hosil qilinadi?
3.Undov gaplar oxiriga qanday tinish belgilari qo'yiladi

V.BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
VI.UYGA VAZIFA


105-mashq. Uyga vazifa. She'riy asarlardan undov gaplarga 4—5 ta misol topib yozing.


Ona tili
MAVZU GAPNING TUZILISHIGA KO'RA TURLARI


MAQSAD: A) ta’limiy maqsad - O’quvchilarga mavzu haqida bilim berish
B) tarbiyaviy maqsad –O’quvchilar qalbida hamkorlik,do’stliktuyg’ularini singdirish
C) rivojlantiruvchi maqsad – Gapning tuzilishiga ko'ra turlaridan nutqda o’rinli foydalanish