IX. O‘ ZBEKISTON XDPning RAMZLARI
70. O‘ zbekiston XDP rаmzlаri
O‘zbekiston ХDP o‘z ramzlari - bayroq, nishon va vimpellarga ega bo‘ladi. Ular O‘zbekiston ХDP Markaziy Kengashi plenumida tasdiqlan a dilar va qonunda belgilangan tartibda tegishli davlat organlarida ro‘yхatdan o‘tkaziladilar.
X. O‘ ZBEKISTIN XDPning DASTURIGA O‘ZGARTIRISHLAR KIRITISH
71. O‘ zbekiston XDP ning Ustаvi vа Dаsturigа o‘zgаrtirishlаr kiritish tаrtibi
O‘zbekiston ХDPning Ustavi va Dasturiga o‘zgartirishlar Qoraqalpog‘iston respublika, viloyatlar va Toshkent shahar p artiya tashkilotlarining fikr-mulohazalari hisobga olinib, O‘zbekiston ХDP Markaziy Kengashi taqdimi asosida partiya qurultoyi qarori bilan kiritiladi. Ushbu masalalarga oid qaror qurultoy majlisida qatnashayotgan delegatlarning ko‘pchiligi - uchdan ikki qismining ovozi bilan qabul qilinadi.
O‘zbekiston ХDP Markaziy Kengashi Siyosiy ijroiya qo‘mitasi qurultoydan so‘ng Ustavga kiritilgan o‘zgartirishlar to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligiga ma’lum qiladi va unga barcha zarur hujjatlarni taqdim etadi.
XI. YAKUNIY QOIDALAR
72.Yakuniy qoidаlаr.
O‘zbekiston ХDP ning davlat organlari va boshqa yuridik shaхslar bilan munosabatlariga tegishli, partiya Ustavida ko‘zda tutilmagan hollardagi masalalar O‘zbekiston Respublikasining Konstitusiyasi, O‘zbekiston Respublikasining boshqa qonunchilik hujjatlariga muvofiq hal etiladi.
O‘ZBEKISTON XALQ DEMOKRATIK PARTIYASI DASTURI
O‘zXDPning 2005 yil 2 iyuldagi V qurultoyida qabul qilingan
O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasi O‘zbekiston Respublikasining ijtimoiy adolat hamda ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash va yordamga muhtoj fuqarolari, ya’ni:
- o‘z oilasini boqish uchun doimiy ish va barqaror daromadlar manbaiga ega bo‘lmagan mehnatga qobiliyatli aholi;
- ishga joylashishda qiyinchiliklarga uchrayotgan va tegishli ijtimoiy qo‘llab-quvvatlashga muhtoj yoshlar;
- olinayotgan pensiya va ijtimoiy nafaqalar darajasi turmush kechirishi uchun etarli bo‘lmagan pensionerlar, nogironlar, ko‘p bolali oilalardagi ayollar va aholining boshqa zaif qatlamlari;
- asosiy daromadni mehnatdan oladigan, ishda va mehnatga haq to‘lashda talablari ish beruvchilar oldida ishonchli himoya qilinishiga muhtoj odamlar manfaatlarini ifoda etadi va himoya qiladi.
O‘zbekiston XDP ularni o‘z elektorati, deb hisoblaydi va ularning manfaatlarini ko‘zlab davlat tomonidan ijtimoiy yo‘naltirilgan siyosatning izchil yuritilishiga erishish uchun harakat qiladi, saylov kampaniyalari davrida ishsizlik, ijtimoiy adolatsizlik va qashshoqlik bilan hech ham kelisholmaydigan barcha ezgu niyatli kishilar uni qo‘llab-quvvatlashlariga umid bog‘laydi.
O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasi saylovlarda shunday mavqeni egallashga harakat qiladiki, u keyinchalik o‘z elektorati manfaatlaridan kelib chiqib, davlat hokimiyati tizimini shakllantirish va uning ishiga kuchli ta’sir ko‘rsatish imkoniyatini bersin.
O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasining yaqin besh yildagi bosh vazifasi – hokimiyat partiyasiga aylanib,hukumat va davlat hokimiyati mahalliy organlarini shakllantirishga ta’sir ko‘rsatish imkoniyatini qo‘lga kiritishdir.
O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasining kelgusi saylovlardagi maqsadi – Qonunchilik palatasi hamda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, viloyat, tuman va shahar Kengashlarida ko‘pchilik o‘rinlarni egallashdir. Bu bilan u qonun va boshqa davlat qarorlarini o‘z elektorati manfaatlarini inobatga olgan holda qabul qilish, o‘z odamlarini partiya oldiga qo‘yilgan vazifalarni amalga oshirish uchun qonunchilik va ijroiya hokimiyatga kiritish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Partiya xalqimizni o‘z ortidan ergashtira olishiga va uning qo‘llab-quvvatlashiga erishishiga qattiq ishonadi, buning uchun o‘zida katta kuch sezadi. Bunday kuch va ishonch manbalari nimada?
Birinchidan. Partiyaning ijtimoiy negizi – ko‘p bolali oilalar,nogironlar, kam ta’minlanganlar, pensionerlar, ma’lumoti va kasbi yo‘q kishilar. O‘zbekiston XDP turli sabablar bois bozor islohotlariga tayyor bo‘lmagan bu odamlar qanday yashayotganligidan xabardordir. U mamlakatda qanday o‘zgarishlar ro‘y bergani va o‘tish davrida kam ta’minlangan, daromadi past kishilar qanday qiyinchiliklarga duch kelib, davlatga moddiy jihatdan qaram bo‘lib qolgan odamlar, ya’ni o‘zining asosiy ijtimoiy bazasi, elektorati deb hisoblayotgan aholi qatlamlarining ehtiyojlarini yaxshi biladi. Partiya ularga yordam ko‘rsatishga doir aniq dasturga egadir. XDP bozor iqtisodiyoti zarurligini tan olgan holda, insoniy qiyofaga ega bo‘lgan ijtimoiy bozor tarafdoridir. Va u ushbu odamlarning yaxshi yashashi uchun nimalar qilinishi kerakligini biladi.
Ikkinchidan. Partiya mehnatga qobiliyatli aholining ish bilan to‘liq bandligini ta’minlanishini eng muhim vazifa deb hisoblaydi. Bu muammo bilan doimiy ravishda shug‘ullanib kelayotgan O‘zbekiston XDP uning mohiyatini yaxshi biladi. Ish bilan bandlik muammolari bozor, talab va taklif qonuniyatlari bilan bog‘liq bo‘lsa-da, bunda ishsizlikning bo‘lishi muqarrar emas. Muhimi, ishsiz qolish fojiaga aylanmasligi kerak. Kishilar kelajakka, istiqbolga ishonchlarini yo‘qotmasinlar. Partiya bu muammoning keskinligini bartaraf etish va uni kompleks hal etish yo‘lini biladi. Partiyamizning ushbu masaladagi bosh shiori: Ish va farovonlik – barcha uchun!
Uchinchidan. Partiya ta’lim va sog‘liqni saqlash sohalari bilan bevosita shug‘ullanishni o‘z oldiga vazifa qilib qo‘ygan. Partiya milliy g‘urursiz va milliy an’analar qo‘llab-quvvatlanmasdan kelajak yo‘q, deb hisoblaydi. Xalq ichida bo‘lib kelayotgan partiya shuni yaxshi tushunadiki, odamlarning ma’naviyatsizligi ularni engil-elpi ekstremistik shiorlar, «xalifalik» va «demokratik inqiloblar» haqidagi uydirmalar bilan chalg‘itadigan, mamlakatni halokatga etaklovchi har qanday salbiy kuchlar tuzog‘iga ilintirishi mumkin.
Partiya yuksak ma’naviyatni shakllantirishga qaratilgan ishlarda yosh avlodni tarbiyalayotgan o‘qituvchilar, millat sog‘lig‘ini muhofaza qilayotgan shifokorlar hamda ma’naviyat egalari bo‘ladigan yoshlarni o‘zining asosiy tayanchi, deb hisoblaydi.
Partiya bu ishni kelajak uchun, yoshlarning yuksak ma’naviyatga ega bo‘lishlari, ular va keyingi avlodlar jamiyatda mavjud ma’naviy qadriyatlarni meros qilib olishlari uchun olib boradi.
Partiyamiz yuksalishining poydevorini tashkil etuvchi, uning kelgusida etakchilikka erishishiga ishonch tug‘diruvchi uch asosiy tamal toshi mana shular.
XALQ DEMOKRATIK PARTIYASINING MAFKURASI – IJTIMOIY ADOLAT, IJTIMOIY BIRDAMLIK, DEMOKRATIYA VA OZODLIK MAFKURASIDIR
O`zbekiston XDPning ijtimoiy adolat va ijtimoiy himoyaga muhtoj kishilar manfaatlarini himoya qilishga bel bog`lagani uning mamlakat siyosiy kuchlari so‘l qanoti bo`lishligini belgilaydi.
O`zbekiston Xalq demokratik partiyasi O`zbekistonning mustaqilligini asrash va mustahkamlash, Vatanimizning gullab-yashnashini ta`minlash, mamlakatda fuqarolik va millatlararo totuvlik, ijtimoiy barqarorlik, har bir oila va butun xalq farovonligiga erishish kabi umummilliy manfaatlarni o‘z mafkurasi va siyosiy faoliyatining poydevori, deb biladi.
Xalqimizning mustaqillik va ozodlik, tenglik va adolat, tinchlik va totuvlikka azaliy intilishlari partiyamiz mafkurasining tabiiy sarchashmalaridir. U xalqimizga hamisha xos bo`lgan va bugun ham uning mentalitetini belgilaydigan hamjihatlik, jamoaviylik printsiplariga tayanadi, zero ular davlat hamda jamiyat rivojlanishining hozirgi o`tish davridagi qiyinchiliklarni engishda matonat va mardlik manbaidirlar.
Bunda partiya butun jahon demokratik harakati so`l qanotida qabul qilingan TENGLIK, OZODLIK, ADOLAT, BIRDAMLIK, DEMOKRATIYA VA INSON HUQUQLARI, TINCHLIK prinsiplari hamda xalqimizga xos bo`lgan milliy va umuminsoniy gumanistik hamda demokratik qadriyatlargaamal qiladi.
Partiyamizning ijtimoiy ideali – O‘zbekistonda sotsial demokratik davlatni bunyod etishdir. «XXI asrda kuchli O`zbekiston!» g`oyasi partiyaning bu maqsadga erishishdagi asosiy g‘oyasi hisoblanadi. O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasining fikricha, kuchli O‘zbekiston:
Bu – boshqa mamlakatlar bilan munosabatlarda yaxshi qo`shnichilik va o‘zaro manfaatli hamkorlik printsiplariga rioya qilib, o‘z milliy manfaatlaridan kelib chiqqan holda, umumqabul etilgan xalqaro huquq me`yorlariga muvofiq, mustaqil tashqi siyosat va tashqi iqtisodiy faoliyat yuritayotgan, jahon hamjamiyatida e`tirof etilgan nufuzli davlat;
Bu – ishonchli tarzda ta`minlangan va professional himoya qilinayotgan milliy xavfsizlik, hududiy butunlik va mamlakat chegaralarining daxlsizligi, fuqarolarning jinoyat va zo‘ravonlikdan ishonchli himoyasi;
Bu – nafaqat Konstitutsiya tomonidan kafolatlangan, balki jahonda umume`tirof etilgan insonning asosiy huquq va erkinliklariga og`ishmay rioya qilinayotgan, oilalar va bolalar xotirjam yashayotgan, erkaklar va ayollar tengligi amalda mavjud bo‘lgan demokratik huquqiy davlat va rivojlangan fuqarolik jamiyati;
Bu – jahon hamjamiyatida umume`tirof etilgan demokratik printsiplar asosida shakllanayotgan xalq nazoratidagi va xalq oldida hisobdor, ma`muriy-buyruqbozlik boshqaruv tizimi qaytalanishidan xoli etilgan ta`sirchan davlat hokimiyati;
Bu – ichki bozorni mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlar bilan to`ldirilishini to`la ta`minlaydigan, tashqi bozorga yuksak tayyorlik darajasidagi raqobatbardosh mahsulotlarni etkazib beradigan va ishga qobiliyatli jami aholini to`laqonli va munosib haq to‘lanadigan ish bilan ta`minlash uchun zarur shart-sharoitlar yaratilgan, bir yoqlama xomashyo ishlab chiqarishga yo`naltirilganlikdan batamom xalos bo`lgan va ijtimoiy bozor iqtisodiyoti qonunlariga mos muttasil rivojlanayotgan xalq xo`jaligi majmui;
Bu – aholining maqsadli ijtimoiy himoya, ijtimoiy yordam va ijtimoiy ta`minot, shu jumladan, pensiya ta`minotiga muhtoj bo`lgan barcha qatlamlarini, ularning hayotiy ehtiyojlarini to`laqonli qoniqtirishni etarli darajada ta`minlashni kafolatlaydigan kuchli ijtimoiy siyosat;
Bu – tarixiy madaniy an`analar, xalqning boy ma`naviy merosiga tayanadigan va hozirgi zamon sivilizatsiyasining eng yaxshi yutuqlarini qamrab oladigan yuksak ma`naviy barkamollik va madaniyatlilik darajasi;
Bu – kelgusi avlodlar oldida o‘z ma`suliyatini anglagan, hayotning tabiiy asoslarini saqlashda namuna bo`layotgan, yoshlarga ishonchli kelajak, keksalarga tinchlik va farovonlikni ta`minlovchi mamlakatdir.
O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasi bu maqsadlarni mamlakatimizning mustaqil rivojlanish yillarida yaratilgan zamin va shart-sharoitlar asosida amalga oshirish mumkin, deb hisoblaydi. Bunga erishish O‘zbekistonning har bir fuqarosiga uning yuqori ma`lumotliligi va to`laqonli kasbiy bandligi uchun barcha sharoitlar yaratilgan, har bir oila uchun jahonning rivojlangan davlatlari erishgan ko‘rsatkichlardan qolishmaydigan daromadlar darajasi kafolatlangan obod va farovon mamlakatda yashayotganligi bilan faxrlanish tuyg`usini tug`diradi.
O‘zbekiston XDP mafkurasida olg‘a surilayotgan ijtimoiy adolat va ijtimoiy birdamlik, demokratiya va ozodlik qadriyatlari Sotsialistik Internatsionalning asosiy printsiplari va mafkurasi bilan hamohangdir. Ular xalqimiz manfaatlari, intilishlari va orzulariga javob beradi.
O`zbekiston Xalq demokratik partiyasi aholi orasida siyosiy va ma`rifiy ishlarni olib borishda sotsial demokratiya mafkurasiga tayanish va shu mafkuraga asoslangan amaliy harakatlar unga jamiyatning boshqa siyosiy kuchlari bilan kurashda etakchilikka erishish imkoniyatini berishiga ishonadi.
SIYOSIY RAQOBAT VA G‘OYALAR KURASHI
Xalq demokratik partiyasi Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati – O`zbekiston Liberal-demokratik partiyasini o‘zining asosiy siyosiy raqibi deb hisoblaydi.
O‘zbekiston XDP mazkur partiya rioya qilayotgan liberalizm g‘oyalarining hozirgi zamon demokratik harakatida, xususan, rivojlangan mamlakatlarda muhim rolь o‘ynayotganini e`tirof etadi. Shu bilan birga, partiyamiz ularni ideallashtirish mumkin emas, deb hisoblaydi va o‘z siyosiy raqiblari bilan g‘oyaviy maydonda faol kurashadi. Bu kurash O‘zLiDePning jamiyatimizning muhim ijtimoiy-siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy muammolarini echish bo‘yicha yondashuvlarini tanqid qilish asosida olib boriladi.
Chunonchi, O‘zLiDeP iqtisodiyotda erkin bozor tarafdoridir. Lekin, ko‘p odamlar, xususan qishloqda yashayotganlar turli sabablarga ko‘ra bozor islohotlariga tayyor bo`lmagan bizning mamlakatimizda erkin bozor qoidalarini tatbiq etish to`g`ri bo`ladimi? Ularda doimiy ish, demak ishonchli daromad manbai ham yo`q. Erkin bozorning ayovsiz qonunlari qaror topgan sharoitda bunday kishilar boy bo`la olmaydilar, aksincha, ularning ahvoli yomonlashadi.
Shuning uchun O`zbekiston XDP siyosiy raqibining ushbu g`oyasiga muqobil tarzda mamlakatimiz iqtisodiyotini rivojlantirishning strategik yo`li negizida ijtimoiy bozor iqtisodiyoti g`oyasi yotmog`i kerak, deb hisoblaydi. Bozor iqtisodiyoti, eng avvalo, ijtimoiy tus olishi uchun uni qonun bilan belgilangan moliyaviy va soliq vositalari orqali tartibga solish talab qilinadi. Xuddi shu yo`l bilan davlat eng yuqori daromadlarning bir qismini ijtimoiy xarajatlarni solidar moliyalashga qaratadi. Bu eng yuqori va eng past daromadlar o‘rtasidagi tafovutni qisqartirishning samarali mexanizmlaridan biridir.
Liberal demokratlarning ishsizlikni bartaraf etishga oid takliflari ham O‘zbekiston XDPga uncha ma`qul emas. Ish bilan band bo`lmagan aholini faqat tadbirkorlikka tortish yo‘li bilan bu masalani hal qilish mumkinmi? Ishsizlarning, ayniqsa qishloq aholisining hammasi ham tadbirkor bo‘lishni istarmikan? O‘zbekiston XDP, yo‘q, hammasi istamaydi deb hisoblaydi. Ko‘plab fuqarolarning tirikchilik tashvishida O‘zbekiston shaharlaridagi «mardikor bozor»lariga chiqishlari yoki mamlakat tashqarisiga chiqib ketayotganligi sir emas.
Ularning ko‘pchiligiga ish joyi, yaxshi haq to‘lanadigan doimiy ish kerak. Qishloq aholisini ijtimoiy himoyalash nuqtai nazaridan qaraganda, shunday ish joylarini yaratishni rag‘batlantirish va qishloq joylarida ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmalarni rivojlantirish davlatning eng muhim vazifasi bo‘lmog‘i lozim.
Liberalizmning asosiy printsiplaridan biri individualizm kontsepsiyasidan kelib chiquvchi shaxs erkinligining ustuvorligi hisoblanadi. Bu g‘oya mamlakatimizda qaror topgan mahallaviy jamoaviylik va ijtimoiy birdamlik kabi tarixiy an`analariga mos tusharmikan? O‘zbekiston XDP bizning sharoitimizda xalqimizning mentalitetiga yaqin bo‘lgan ijtimoiy birdamlik va jamoaviylik printsiplari jozibaliroq, deb hisoblaydi.
Davlat va jamiyat qurilishi masalalarida liberal-demokratlar o‘zini o‘zi boshqaradigan kuchli fuqarolik jamiyatinikuchli davlat hokimiyatining muqobili deb biladilar. Ma`lumki, XX asrda bu g‘oya davlatning asta-sekin barham topishi va ijtimoiy o‘zini o‘zi boshqarishga to‘la o‘tilishi nazariyasida mujassamlangan edi. O`zbekiston XDP bunga qo‘shilmaydi. Partiyamizning sotsial demokratik jamiyat to‘g‘risidagi kontsepsiyasiga ko‘ra, davlat va jamiyatbir-birini to‘ldiruvchi institutlardir. Shuning uchun XDP rivojlangan fuqarolik jamiyatiga tayanuvchi, xalq nazorati ostidagi va xalq oldida hisobdor bo‘lgan kuchli va ta`sirchan davlat hokimiyati kontsepsiyasini ma`qul ko‘radi.
Ijtimoiy farovonlik manbalariga liberal-demokratiyaning munosabatini ham partiyamiz ularning muayyan kamchiligi, deb hisoblaydi. Liberallar jamiyat baxt-saodatining asosini mulkdorlarning eson-omonligi tashkil etadi, degan tezis bilan chegaralanib, daromadlarni ijtimoiy to`g`rilash, aholining boylar va kambag`allarga ajralishining oldini olish masalasida aniq takliflar bermaydilar.
O‘zbekiston Xalq demokratik partiyasining O‘zLiDeP bilan g‘oyaviy kelishmovchiliklarining asosiylari shulardan iborat. Partiya a`zolari bularni nafaqat bilishlari, balki o‘zimizning qarashlarimizni ularga qarshi qo‘yishlari lozim. Eng asosiysi, joylardagi faollarimiz, boshlang`ich partiya tashkilotlari va davriy matbuot nashrlarimiz liberal demokratiyaning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi muammolarini hal etishga yondashuvlarini asosli tanqid qilish bilan birga partiyamiz g‘oyalarining afzalligi va maftunkorligini xalqqa ishonarli tarzda tushuntirishlari kerak. Shunday qilinmasa, kelgusi saylovlarda XDPning g‘alaba qozonishi qiyin.
MAMLAKAT BOSIB O‘TGAN YO‘LGA BAHO VA PARTIYANING POZITSIYASI
Xalq demokratik partiyasi mustaqillik yillarida mamlakat rahbariyati tashabbusi bilan boshlangan va xalq tomonidan qo`llab-quvvatlangan islohotlar bosh yo`liga muvofiq yurtimizda siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, ma`naviy sohalarda keng qamrovli o`zgarishlar yuz berganligini ta`kidlaydi.
O`zbekiston jahon hamjamiyatida e`tirof etildi. Olib borilayotgan mustaqil tashqi siyosat va tashqi iqtisodiy aloqalar, xalqaro terrorizmga qarshi kurashdagi faol ishtiroki, Markaziy Osiyoda tinchlik, xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlash masalalari bo`yicha tashabbuskorligi uning obro‘si yanada oshishiga, jahonning boshqa mamlakatlari bilan ikki tomonlama va ko`p tomonlama munosabatlarning muttasil rivojlanishiga ko`mak bermoqda.
Mamlakatda demokratik davlat va fuqarolik jamiyatining konstitutsiyaviy va huquqiy negizi yaratildi. Hozirgi zamon saylov tizimi vositasida shakllanayotgan ko‘ppartiyaviylik asosidagi vakillik parlament demokratiyasi izchil rivojlanmoqda. Butun dunyoda e`tirof etilgan insonning asosiy huquq va erkinliklariga rioya qilishning huquqiy kafolatlari va amaliy mexanizmlari takomillashib bormoqda. Mamlakat mustaqilligi va suvereniteti, sarhadlari va hududiy butunligini himoya qilishga qodir Qurolli Kuchlar vujudga keltirildi.
O‘zbekistonda iqtisodiy munosabatlar va mulk munosabatlari yangi tizimini shakllantirish uchun zarur shart-sharoitlar yaratilishi iqtisodiy islohotlarning muhim natijasi bo`ldi. Iqtisodiyotning barcha jabhalarida nodavlat sektori muttasil rivojlanmoqda. Unda bugungi kunda yalpi ichki mahsulotning uchdan ikki qismidan ko‘prog‘i ishlab chiqarilmoqda.
Shu bilan birga, partiya o‘tgan yillar mobaynida islohotlarning ijtimoiy yo`nalishdagi qismini amalga oshirish unchalik to`liq bo`lmadi, deb hisoblaydi. Bunga faqat u yoki bu «ob`ektiv» sabablargina emas, balki birinchi navbatda, markaziy va mahalliy davlat hokimiyati hamda boshqaruvi faoliyatidagi aniq kamchiliklar xalal berdi.
Chunonchi, Qonunchilik sohasida inson ijtimoiy huquqlari va erkinliklari bilan bog‘liq qator konstitutsiyaviy qoidalarni amalga oshirishning qonunchilik mexanizmlarini yaratish masalalari e`tibordan chetda qoldi. Masalan, respublikamiz xususiyatlarini hisobga olgan holda, tirikchilik uchun zarur eng kam daromad miqdorini aniqlashning maqbul mexanizmlari yaratilmagan. Ijtimoiy jabhalar faoliyatini belgilovchi ayrim qonunchilik hujjatlarida aniqlik etishmaydi, ularga ko‘plab boshqa hujjatlarga murojaat qilish to‘g‘risidagi me`yorlar kiritilgan. Amalda, bu qonun bilan tartibga solinadigan ko‘plab ijtimoiy muhim muammolarning yo`riqnomalar va boshqa qonunosti hujjatlar orqali yo‘naltiriladigan masalalar toifasiga o‘tishiga olib kelmoqda. Bunday qonunosti hujjatlarning ko‘p qismida ularning bajaruvchilari foydasiga izoh berilgan, qonunlarda ko‘zda tutilmagan qo‘shimcha cheklovlar kiritilgan.
Hukumat darajasida ishsizlikni bartaraf etish, qishloq joylarida ishlab chiqarish, ijtimoiy va kommunal infratuzilmalarni oldindan rivojlantirish va mamlakatda mavjud bo‘lgan kambag‘allikni engishning bosh yo‘lini belgilaydigan boshqa qator asosiy yo‘nalishlarga doir muammolar yuzasidan maqsadli dasturiy hujjatlarni tegishli darajada ishlab chiqib, amalga oshirish ishlarining samarasi etarli emas.
Joylardagi davlat hokimiyati organlari faoliyatida hukumat qarorlarini bajarishda rasmiyatchilik va byurokratizm hollari hali ham ko`p uchraydi. Davlat apparati xodimlarida ma`muriy-buyruqbozlik ish uslublariga moyillik saqlanmoqda, malakaning pastligi, ish ko`zini yaxshi bilmaslik, intizomsizlik hollari uchrab turadi. Korrupsiya, poraxo‘rlik, mansabdorlarning beboshligi va ta`magirlik hali ham ular orasida uchrayotgan jiddiy illatlardir.
Partiya davlat hokimiyati organlari faoliyatidagi ushbu kamchiliklar oqibatida hozirgacha quyidagi muammolar o‘z echimini topmagan, deb hisoblaydi:
Mehnatga layoqatli aholining ochiq va yashirin ishsizligini aniqlash. Bugungi kunda bu narsa, ayniqsa agrar sektorda juda o‘tkir muammo bo‘lib qolmoqda. Chunki bu erda shirkat xo‘jaliklarini fermer xo`jaliklariga aylantirish jarayonida shirkat a`zolarining katta qismini ishdan bo‘shatishga to‘g‘ri kelmoqda. Ular yangi tashkil etilayotgan fermer xo`jaliklarida hamisha ham o‘zlariga ish topolmayotirlar, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishidan tashqarida esa, ularning ishga joylashishi uchun samarali yordam ko‘rsatilmayotir, natijada iqtisodiyotda band bo`lmagan aholi salmog‘i oshib bormoqda.
Ishga qobiliyatli aholining har yilgi o‘sishi va har yili tashkil etilayotgan yangi ish o`rinlari soni orasidagi farq saqlanib qolmoqda. Bu esa mehnat resurslari ortiqcha bo‘lgan mintaqalarda ish o‘rinlari etishmasligining oshishiga olib keladi. Doimiy ishga ega bo`lmagan kishilarning mamlakat ichkarisi va tashqarisiga tashkillashtirilmagan mehnat migratsiyasi kengayib bormoqda.
Mamlakat rahbariyati tomonidan qo‘yilgan uy-joy – kommunal islohotlarining bosh vazifasi – asosiy kommunal xizmatlarda ishlab chiqarishni monopoliyadan chiqarish va bu sohada raqobat muhitini yaratish masalasi hal etilmay qolmoqda. Ayni paytda, ko‘rsatilayotgan xizmatlar sifati yaxshilanmayotir.
Uy-joy-kommunal xizmati sohasidagi tariflar siyosati ustidan moliyaviy va monopoliyaga qarshi nazoratning susayganligi. Keyingi yillarda kommunal xizmatlar narxlarining o‘sishi o‘rtacha ish haqi oshirilishi sur`atlaridan ko‘pincha ortiq bo‘lmoqda. Bu esa, aholi kam ta`minlangan qismining kommunal to‘lovlar bo‘yicha qarzlari oshishiga olib kelmoqda.
Joylardagi ijroiya hokimiyat organlari kam ta`minlangan ko‘p bolali oilalardagi xotin-qizlar ahvolini yaxshilash to‘g‘risida etarli qayg‘urmayotirlar. Ularning ta`lim olishi, kasbiy tayyorgarligi va malakasini oshirish, mehnatini engillatish masalalariga, shuningdek, ayollarni jamoat ishlarida erkaklar qatori faol ishtirok etish uchun jalb qilishga kam e`tibor berilmoqda.
Bu muammolar, birinchi navbatda, XDPning ijtimoiy tayanchi hisoblangan, partiya manfaatlarini himoya qiladigan aholining ijtimoiy zaif qismi ahvoliga ta`sir ko‘rsatmoqda.
Shu bois, partiya parlament, hukumat, davlat hokimiyati mahalliy organlari yuqorida sanab o‘tilgan va boshqa ijtimoiy muammolar yuzasidan samarali choralarni tezkorlik bilan ko‘rishlari lozim, deb hisoblaydi va, o‘z navbatida, ixtiyoridagi mavjud qonuniy vositalar orqali, shunga erishishga harakat qilmoqchidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |