O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Guibadanbegim •
o'zining 
«Humoyunnoma» 
asarida bu haqda quyidagilarni yozgandi: 
«To'liq o ‘n b ir y il davom ida l/o va ro u n n a h r o'ikasid a chig‘atoy, tem uriy 
va o'zbek s u lto n la ri bilan snunday ja n g la r b o ld ik i, ularning sanog'ini 
b a ta fsil b a yo n qilishga qalam tili ojiz va nuqsonlidir. O xiri xayrixohlari
„ 
va q a rin d o sh la ri - ja m i 250
gra 
yaqin kishi, piyoda, yelkalarida chopon, 
oyoqlarida ch oriq , q o ‘lla rid a ta y o q b o lg a n i holda b e y a ro g x u d o g a ta- 
vakkal q ilib Badaxshon va Kobulga qarab y o ‘l oldilar».
Bobur mirzo Kobulga borib, bu yerda 1504-yil sentabr oyida hokimi- 
yatni qo'lga kiritdi. Bobur mirzo el-yurt obodonchiligi va ravnaqi yo'lida 
odilona ish yuritib, qudratli davlat boshlig'i sifatida katta obro' qozondi.
15 10-yili, Shayboniyxon halok bo'lgach, Bobur mirzo qalbida shoh 
Ismoil yordamida Movarounnahrni shayboriylardan qaytarib olish umi- 
di paydo bo'ldi. Ana shu niyatda u shoh Ismoil elchisini Kobulda juda 
ochiq chehra bilan kutib oldi. Elchilar shoh Ismoil Bobur mirzoga birga- 
likda Samarqandga qo'shin tortishni taklif qilgonligini aytadilar. Bobur 
mirzo bu taklifni qabul qildi.
Bobur 
1511-yil kuzida 
shoh Ismoil yordamida Samarqandni 
uchin-
chi marta 
qo'lga kiritdi. Bobur Samarqandni egallagach shoh Ismoilni 
oliy hukmdor deb e’lon qildi. Shoh Ismoil islomning shia oqimiga e’tiqod 
qilardi. Shuning uchun ham Samarqand xalqi uni qo'llab-quvvatlama- 
di. Bu orada Bobur Erondan kelgan qo'shiniarga javob berib yuborgan 
ham edi. B unday qulay fursatdan foydalangan Shayboniyxon avlodi 
Ubaydulla sulton 
bilan 
Muhammad Temur sulton 
boshqa mahalliy 
sultonlarning yordamiga tayanib Boburga qarshi yurish boshladilar.