O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

«Bobur» («Sher») 
laqabini oladi. Bu nom unga bejlz berilmagandi. U 
ajoyibsuvoriy, suzuvchi, qllichboz, kamonbozedi. Lining vujudida sarkar- 
dalarga xos dovyuraklik, serg'ayratlik, epchillik mujassam edi. Epchillik- 
da unga teng keladigan odam kamdan kam topilgan. Manbalarda qayd 
etilishicha, u jismoniy jihatdan ham shunday baquwat bo'lganki, ikki 
qoïtigïga ikki odamni olib qal’a devori ustida mashq qilgan. Bundan 
tashqari, Bobur o'limga tik qarash, o'ziga va o‘z taqdiriga ishonish kabi 
fazilatlarga ega bo’lgan. Bu fazilatlar esa Boburga kishilarni doimo o‘z 
orqasidan ergashtirish imkonini bergan.
Bobur kimlar bilan janglarda to'qnash kelgan bo'lsa, ularning tajri- 
balarini o'rgangan. Chunonchi, 
shayboniylardan urushning « to 'lg ’ama» 
usufini, m o'g'ullardan p istirm a qo'yish, a fg ‘onlardan p oroxli m iltiq ish- 
la tis h n i o'rgangan.
Bundan tashqari, Bobur kuchli to'pchilar qo'shinini 
tuza oigan. Boburning mohir sarkardaligini hatto chet el olimlari ham 
tan olganlar.
«B oburnom a».
Bobur shoh nafaqat buyuk davlat arbobi, mohir 
sarkarda, shoir, bastakor, ayni paytda, yirik tarixchi olim hamdir. Bu 
borada uning nomini abadiylikka muhrlagan asar «Bobumoma»dir. 
Bu asar Movarounnahr, Afg'oniston, Hindiston va Eron xalqlari tarixi, 
geografiyasi haqida juda qimmatli ma’lumotlar beradi.
Bu xotira asarlar sirasiga kiradi. Asar 
1493 - 1529-yillar 
oralig'ida 
bo'lib o'tgan tarixiy voqealar haqida yilma-yil hikoya qiladi.
Asarda ba’zi temuriyzoda hukmdorlarning birgalashib umumiy dush- 
manga qarshi kurashish o'rniga o'z dushmanlari bilan o‘z manfaatlari yo'li- 
da (Vatan manfaati yo'lida emas) kelishishga intilishlari tanqid qilinadi.
Bobur o‘z kitobida Hindiston haqida, jumladan, quyidagilarni yozib 
qold irgan: 
«Hindiston... bizning viloyatlardan o'zgacha olam dir. Tog‘ va 
d aryosi, ja n g a l va sahrosi, hayvonot va nabototi, e li va tili, yom g’iri va 
y e li — barchasi o'zgachadir...
H in d isto n n in g aksari viloyati tuz yerdan bo'libtur... H indistonning b ir 
u lu g ' aybi budurkim , o q a rsu vi yo'qtur...»
Boburning adabiy-badiiy faoliyatida nozik lirik she’rlar katta o'rin tuta- 
di. 
U 
larda insoniylik, mehr-muruvvat g'oyalari ilgari suriladi. Uning «Mu-

---

125
bayyin» 
asarida o'sha zamon soliq tizimi, soliq yig'ishning qonun-qoi- 
dalari bayon etilgan. 0 ‘zbekiston Respublikasi hukumati qarori bilan