O‘zbekiston tarixi

Alternativ saylov (lot. alternare — ikkitasidan bittasi) — muqobil saylov. Bir-biriga qarama-qarshi bo‘lgan ikkita nomzoddan birini tanlash.

Alternativlik hamma sohalarda — siyosatda, iqtisodiyotda, ijtimoiy hayotda va boshqa tarmoklarda uchraydi.

Bir-birini inkor qiluvchi ikki imkoniyatdan birining tanlanishi, ayniqsa, siyosatda yaqqol ko‘rinadi. O‘zbekiston izchil demokratik qoidalarga sodiq davlat sifatida o‘z siyosiy hayotida barcha saylovlar alternativ (muqobillik) asosida o‘tish tarafdori ekanini namoyish qilmoqda. Bu demokratik qoida birinchi marotaba, keng miqyosda 1991 yil 29 dekabrda O‘zbekiston Respublikasining Prezidentini saylash jarayonida amalga oshirildi.

Amin (ar. - ishonchli, halol) — 1) Muhammad alayxis-salomga payg‘ambarlik vahiy kelmasidan avval u zotning nihoyatda halol, rosggo‘y bo‘lganliklari uchun xalq tomonidan beriltan laqab; 2) Amir Temur va Temuriylar davrida asosan moliya va qishloq xo‘jaligi ishlarini boshqarish bilan shug‘ullanuvchi amaldor bo‘lib, davlat devoni tomonvdan tayinlangan; 3) Buxoro amirligida aminlar amloqdorlarga, Turkiston General gubernatorligada esa, bo‘lis (volost) boshlig‘iga bo‘ysungan. Aminning asosiy vazifasi aholidan o‘lpon va soliq yig‘ish, ahrli ustidan nazorat qilish, suv taqsimlash bo‘lgan. Bozorlarda mahsulot sotuvchilardan bozor haqi yig‘uvchi amaldor xam amin deyilgan.

Amir (ar. — amir, ya’ni hokim, amir) — VII asrgacha arablarda qabila boshlig‘i va harbiy boshliqlar. Arab xalifaligitashkil topgach, xalifalikka bo‘ysundirilgan mamlakatlarni boshqarish uchun tayinlangan hokim, qo‘shin qo‘mondoni va yirik lashkarboshilar amir deb atala boshlangan. Oltin O‘rda davlatida, keyin O‘rta Osiyo va Eronda mo‘g‘ul va turk qabilalari birlashmasi — ulus boshlig‘ining unvoniham amir deb yuritilgan. Sohibqiron Amir Temurning unvoni ham amir bo‘lib, bu tushuncha hukmdor ma’nosida ishlatilgan. Buxoro xonligida 1753-1920 yillarda hukmronlik qilgan Mang‘itlar sulolasining vakillari CHingiziylardan bo‘lmaganliklari sababli xonmas, "amir" unvoni bilan yuritilgan.