O'zbekiston tarixi 8 (Ustida yozuv) curves pdf

sadrlar tomonidan ta’minlangan.
Shayxulislom barcha musulmon ruhoniylar (diniy tashkilotlarda diniy lavozimda xizmat qiluvchilar)ning boshlig^!i bo‘lib, davlatda eng yuqori martabali ruhoniy, din arbobi sanalgan. Uning martabasi shu darajada yuqori bo‘lganki, hatto boMajak hukmdor ham shayxulis- lomning roziligisiz taxtga o‘tira olmagan.
U mamlakatda shariat talablarining aniq bajarilishi ustidan nazorat olib borgan. Shayxulislomga hatto Qozikalon - Oliy qozi (bugungi kun voqeligi bo‘yicha aytganda Oliy sud raisi) ham bo‘ysungan.
Qozikalon lavozimi mavqeyiga ko‘ra shayxulislomdan keyingi ik- kinchi lavozim edi. U sudlov ishlarini amalga oshirishdan tashqari, boquvchisini yo⁴qotganlarning, beva-bechoralarning haq-huquqlari ne- chog^!lik himoya qilinayotganligi ustidan nazorat olib borgan. Amirlik- da viloyat, tuman va qishloqlarda ham sudlar tashkil etildi.
Amirlikda muhtasib (rais)ning vakolati kengaytirildi. Ma’lumki, muhtasib bozorda qalloblikka, sifatsiz mahsulot sotilishiga yo‘l qo‘y-
maslik, og‘irlik (tosh-u tarozi) va uzunlik oMchovlarining to‘g‘riligi hamda aholining shariat qoidalariga qanchalik amal qilayotganliklari ustidan bevosita nazorat olib borgan. Masjidlarga borib namoz o‘quv- chilar ro‘yxatini tekshirgan. Taqiqlangan ichimliklar iste’mol qilini- shiga hamda sudxo‘rlikka qarshi choralar ko‘rgan.
Shuningdek, bu tizimda muftiy va sadrlar ham katta mavqega ega bo‘lishgan. Chunonchi, muftiy Qozikalon murakkab deb hisobla- gan turli diniy-huquqiy masalalar ho‘yicha shariatga asoslanib fatvo chiqaruvchi ulamo edi. U chiqargan fatvosini o‘z muhri bilan tasdiq- lagan. Qozi shu fatvo asosida hukm chiqargan. Sadr\ar esa vaqf mulklarining boshqaruvchilari edilar.

ft
Tanob (chilvir, arqon) - ekin maydonini o‘lchash uchun qo'llanila-
digan yuza birligi. 1 tanob yer maydoni 8,33 sotix. 1 gektar yer
esa 12 tanobni tashkil etgan.
. Amirlikning davlat boshqaruvida qanday o‘zgarishlar yuz berdi?
. Amirlikning ma’muriy-hududiy jihatdan bo‘linishida nima asos qilib olingan va nega shunday qilingan?
. Amlok nima edi va u qanday boshqarilgan?
. Amirlikdagi yuqori davlat lavozimlari haqida nimalarni bilib ol- dingiz?
. Amirlikda sudlov ishlari qanday amalga oshirilgan?
. Bugungi kunda ham dunyo davlatlari orasida monarxiyalar mavjud. „Davlat va huquq asoslari“ fanidan olgan bilimlaringizga tayanib ular o‘rta asr monarxiyalaridan qaysi jihatlari bilan farq qilishini aniqlang.

15. 
    §. Buxoro amirligida harbiy ish