O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi A. Qodiriy nomli Jizzax Davlat pedagogika instituti “Tarix” fakulteti

Nazorat topshiriklar:

1. 
   VI-VII asrlarda Garbiy slavyanlarning vujudga kelish shart-sharoitlarini tushuntirib bering?
   
2. 
   Knyaz Samo davrida slavyanlarning ijtiomiy xayotini ochib bering.
   
3. 
   Knyaz Samo davlatining parchalanishi va Ulug Moraviya ittifokini tashkil topishi?
   
4. 
   Slavyanlar davlati kaysi asrlarda vujudga keldi?
   

A) VI-VIII asrlarda.
V) VI-VII asrlarda
S) VII-VIII asrlarda
D) X-XI asrlarda
Ye) VII-IX asrlarda

5. 
   Knyaz Samo necha yil xukmronlik kildi?
   

A) 36 yil
V) 35 yil
S) 45 yil
D) 32 yil
U) 34 yil


2-asosiy savol:
Chexiya va Polsha davlatlarining tashkil topishidagi shart-sharoitlar.


Ukituvchining maksadi: Chexiya va Polsha davlatining tashkil topish sharoitlarini aytib berish, Chexiya va Polshadagi ijtimoiy va iktisodiy xayotni tushuntirish va feodal tarkoklikning sabablarini ochib berish.


Identiv ukuv maksadalari:

1. 
   Chexiya va Polsha davlatlarining tashkil topishini biladi.
   
2. 
   Chexiya va Polsha davlatlaridagi ijtimoiy xayotga baxo beradi.
   
3. 
   Chexiya knyazi bilan Germaniya imperiyasi urtasidagi munosabatlarni ochib beradi.
   
4. 
   Polsha davlatini mustakil davlat bulib kolishini tushuntiradi.
   

2-asosiy savolning bayoni:
X asrning boshlarida Ulug Moraviya davlatining bir kismidan Chexiya knyazligi vujudga keldi. Chex knyazlari IX asrda xam bor edi, u vaktda ular xali Moraviya knyazlariga karam edilar. Chunonchi, knyaz Borivoy (874-879), uning xotini Knyagina Lyudmila yepiskop Mefodiydan xristianlikni kabul kilganlar orasida tilga olinadi.IX asrning oxirlarida Chexiyada bir kancha vaktgacha ikkita kabilaviy ittifok: shimoliy-garbda markazi Praga shaxari bulgan asl chexlar ittifoki va janubi-sharkda markazi Libitsa shaxari bulgan zlichanlar ittifoki xukm surib keldi. Chexiyaning shimoliy-garbiy kabilalar ittifoki yengib chikdi. Pshemisl xonadoniga mansub bulgan knyazlar X-XI asrlar davomida urug zodagonlariga, ya’ni lexlarga karshi kattik kurash olib borishga majbur buldilar. Lexlarga karshi olib borilgan bu kurash knyazlar – Boleslav I Daxshatli (936 – 937) va Boleslav II (967 – 999) zamonida ayniksa keskin tus oldi. Bu kurash natijasida zlichan kabilalari ittifokiga boshchilik kilgan Slavnikovichlarning butun bir avlodi – lexlar kirib tashlandi. Chexiya kirollikka aylandi, birok imperiya sistemasida kolaverdi. Bu vaktda eski lex zodagonlarning kuchi butunlay sindirilgan edi. Ularning urnini xizmat axli bulgan yerdor yangi zodagonlar oldi. Bular kirol xokimiyati bilan mustaxkam alokada bulib, bu vaktda anchagina feodallashib kolgan edilar. Garbiy Yevropaning markazida joylashgan. Urta asr Chexiya davlati sunggi yuz yilliklarda juda tez rivojlandi. Birok chex xalki usib, ulgaygan sari uning germanlar ta’siri bilan kelisha olmasligi mukarrar ravishda nomoyon bulgan edi. Bu ziddiyat negizida Chexiyaning Germaniyada siyosiy karamligi yotar edi.
Chexiya davlati bilan bir vaktda yana bitta garbiy slavyan davlati –Polsha tashkil topdi. Bu davlat dastlab Visla daryosi xavzasida yashovchi bir nechta kabilaning, ya’ni polyaklar (yangi davlat shularning nomi bilan ataldi) , slezanlar (yoki silezlar), kuyavlar, mazurlar (yoki mozovshanlar) va boshkalarning ittifokidan iborat buldi. Polshaning birinchi knyazi Pyastlar xonadoniga mansub bulgan Meshko (Mechislav) buldi.
966 yilda Meshko uz drujinasi bilan birlikda xristianlikni kabul kildi. Polsha, shunday kilib, katoliklar mamlakati bulib koldi. Meshkoning ugli va vorisi Boleslav I Botir (992-1025) juda kuchli knyaz bulib, uning juda kup (20 ming kishiga yakin) drujinasi bor edi. Boleslav davrida Krakov shaxari bilan birga Malaya Polsha, shuningdek, butun Sileziya Polsha davlati sostaviga kirdi. Boleslav slavyanlarni – pomorlarni (Baltika dengizi kirgoklarida yashagan slavyanlarni), polab slavyanlarining (lujichanlarning) bir kismini buysundirdi va Cherven shaxarlarini (xozirgi Garbiy Ukrainada) bosib oldi. Shunday bulishiga karamay, Polsha davlati kattagina territoriyani uz ichiga olar edi. Dastlabki Polsha ittifokiga kirgan kupdan – kup kabilalar bora-bora kushilib, yagona polyak xalkalarga aylandi. Polsha davlati butun urta asr davomida Germaniya imperiyasi bilan xech kanday vassallik munosabatida bulmay, mustakil dalat bulib yashab keldi.