O’zbekiston respublikasi veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo’mitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti veteriariya jarrohligi kafedrasi operativ xirurgiya va anesteziologiya fanidan

MAXALLIY OG’RIQSIZLANTIRISh VA UNING TURLARI
Darsning maqsadi. Maxalliy og’riqsizlantirish haqida tushuncha va uning ahamiyati. Maxalliy og’riqsizlantirish uchun qo’llaniladigan dori vositalarining ta’rifi, qo’llash usuli, turlari haqida tushuncha berish.
Jihoz va asbob uskunalar. Rangli jadvallar, maxalliy og’riqsizlantiriщ uchun qo’llaniladigan farmakologik dori vositalari, 0,5%, 1,0%, 2,0%, 3,0%, 5,0%, 10% novokain eritmasi, har xil sig’imli shpris va ignalar, Kuper qaychisi, 3-5% yodning spirtdagi eritmasi, xar xil turdagi hayvonlar, hayvonlarni fiksasiya qilish uchun stanoklar.
Darsning o’tilish uslubi. Darsning birinchi yarmida talabalarga – mahalliy og’riqsizlantirish uchun qo’llaniladigan dori vositalari, uni qo’llash texnikasi va ahamiyati, mahalliy og’riqsizlantirishni hayvon organizmiga ta’sir etish mexanizmi, undan kelib chiqadigan asoratlar haqida tushunchalar beriladi.
Talabalar kichik guruhlarga ajratilib, o’qituvchi nazorati ostida har xil turdagi hayvonlarda mahalliy og’riqsizlantirishning turli usullarni qo’llashni o’rganishadi.
Dars yakuniga 5-10 daqiqa qolganida bajarilgan ishlar xulosa qilinib amaliy mashg’ulot mavzusi mustahkamlanadi.
Hayvonlarda bajariladigan Operatsiyalar – hayvonlar organizmidagi og’riq impulslarini to’liq va rasional yo’qotish, tinchlantirish, hayvon tomonidan keraksiz harakatlarini yo’qotish mahalliy og’riqsizlantirish ta’siriga bog’liq bo’ladi.
Og’riq – hayvon organizmida bir qancha og’ir asoratlar chaqirib, organizmning himoya kuchlariga salbiy ta’sir qiluvchi omildir.
Kuchli og’riq natijasida tomirlar tonusi kuchayadi, shakar miqdori ko’payadi, nafas olish ritmi tezlashadi, oshqozon-ichak sekresiyasi bezlarining ish faoliyati sekinlanadi, hamma turdagi modda almashinuv jarayoni buzilib katabolizm tomonga surilib asidozni hosil qiladi. Qon tarkibida adrenalin miqdori ko’payib ketadi. Kuchli og’riq natijasida klinik kursatkichlar buzilib travmatik shok kelib chiqadi.
Nerv sistemasining ish faoliyati buzilib, organ va to’qimalar, kuzning shoh pardasi, teri qavati asosan, labda, tuyoq gultojisi, tuyoq oralig’i, itlarda barmog’ining muguzlangan yumshoq tovon yostiqchasida, qorinning ventral qismida, muskul, pay va pay qinlariga salbiy ta’sir qilib, patologik o’zgarishi jarayonlari kelib chaqadi.