O‟zbekiston respublikasi

Ish uchun kerakli jihozlar: Rangli atlaslar, plakatlar, skelet, suyaklar, kalla skeleti.
Ishning borishi: Talabalar ko‗krak qafasi suyaklari, to‗sh suyagi, qovurg‘alar va ko‘krak umurtqalarini skelet, rangli plakatlar va atlaslardan ko‘rib o‘rganishadi.
Ishni rasmiylashtirish: Talabalar ko‗krak qafasi suyaklari, to‗sh suyagi, qovurg‘alar va ko‘krak umurtqalarini rasmini rangli korinishda albomlariga chizib, qisqacha konspekt qilishadi.

MASHG‟ULOT № 3. BOSH SKELETI – MIYA QUTISI SUYAKLARINING TUZILISHI.

Ishdan maqsad: Bosh skeletining miya qutisi suyaklarining tuzilishini o‗rganish.

Nazariy tushuncha: Kallaning miya bo‟limi.

Ensa suyagi – miya qopqog‘ining orqa va pastki tomonini va uning asosini tashkil qilishda qatnashadi va oldingi tomondan ponasimon suyakka, tepa va chakka suyaklari bilan birlashgan. Ensa suyagi katta teshik orqali umurtqa kanaliga qo‘shilib turadi. Ensa suyagi alohida 4 bo‘lakdan iborat. Ensa suyagining bo‘laklarini aniqlashda asosiy orientir – bu katta ensa teshigidir. Katta ensa teshigidan yuqorida palla bulagi joylashgan, yon tomonlarida yen bo‘laklari, old tomonida ensa suyagini tanasi joylashgan.
Yon bo‘laklarining pastki yuzasida joylashgan bo‘g‘im do‘mboqchalari – bo‘yinning birinchi umurtqasining bo‘g‘im yuzasi bilan birikadi. Do‘mboqcha orasida esa bo‘yinturuq vena o‘ymasi bo‘ladi.
Ensa suyagining pallasi tashqi tomonga kabarib, ichki yuzasi botiq bo‘lib, yelpigichsimon shakldagi plastinka - palladan iborat. Ensa suyagining tashqi yuzasi markazida tashqi ensa do‘mbog‘i bo‘lib, uning ikkala tomonida ko‘ndalang yo‘nalgan g‘adir-budur chiziq ko‘rinadi.
Pallaning ichki yuzasi krestsimon tepa bilan 4 chuqurchaga bo‘lingan. Krestsimon tepani o‘rtasida esa ichki ensa do‘mbog‘i bo‘lib, uning tepa va ikki yonbosh tomonlarida egatchalar ko‘rinadi. Ikkita yuqorigi chuqurchalarda oxirgi miyaning ensa pallalari, pastki chuqurchalarida – miyachaning yarim sharlari joylashgan.
Ensa suyagining tanasi ponasimon suyakning tanasi bilan birikib ketgan. Katta ensa teshigi sohasida ensa suyagining tanasi keng va yupqa, old tomonga qaragan qismi toraygan va qalinlashgan bo‘ladi. Tananing pastki yuzasining o‘rtasida halqum do‘mbog‘i joylashgan. Bu do‘mboqga halqum orqa yuzasi bilan birikadi.