O‘zbeкiston respubliкasi

Murakkab birikma 
sodda birikma a‘zolarining kengayishidan 
tuziladi. Qiyoslang: 

---

337 
uch o
„
rdak 
osmondagi uch o
„
rdak 
o„rdak 
o„rdak 
uch 
uch 
osmondagi 
ilg
„
or terimchilar 
xo
„
jalikdagi ilg
„
or terimchilar 
terimchilar 
terimchilar 
ilg„or 
ilg„or 
xo„jalikdagi 
a’lochi o
„
quvchilar 
hammadan a’lochi o
„
quvchilar 
 
o„quvchilar 
o„quvchilar 
a‟lochi 
a‟lochi 
hammadan 
Osmondagi 
uch o„rdak (osmondagi+uch+o„rdak)
, 
xo„jalikdagi 
ilg„or terimchilar (xo„jalikdagi + ilg„or +terimchilar) 
SBlarida hokim 
so‗z kengayishi natijasida, 
hammadan a‟lochi o„quvchilar (hamma- 
dan+a‟lochi+o„quvchilar) 
birikmasida esa tobe a‘zo kengayishi 
natijasida murakkab birikma hosil bo‗lgan. Ba‘zan har ikkala a‘zo 
ham birdan kengayishi mumkin: 
hammadan a‟lochi faol talabalar: 
(hammadan+ a‟lochi+faol+talabalar)
: 
(talabalar 
 
faol) 
(hammadan a‟lochi) 
Murakkab birikmada oldin turgan so‗zlar oxirgisiga to‗g‗ridan- 
to‗g‗ri bog‗lanib birikma hosil qilmaydi, ya‘ni 
katta semiz qora qo„y 
birikmasidagi a‘zolar ushbu birikmaning o‗zida 
katta qo„y, semiz qo„y, 
qora qo„y 
kabi birikuvni bermaydi: 

---

338 
qo„y 
katta semiz qora 
Chunki bunda tobe so‗zlar hokim so‗z ifodalagan narsaning turli 
belgisini ko‗rsatadi. Bu esa ularning uyushmaganligiga dalildir. 
Uyushmagan tobe a‘zo esa o‗ziga xos ohang bilan aytiladi. Qiyoslang: 
A‟lochi, bilimdon bolalar 
(uyushgan tobe so‗zlar) 
Кatta semiz qora qo„y 
(uyushmagan tobe so‗zlar)