O‘зbekiстон рeспublikaсi

partiya a’zosi bo‘lishi shart emas. (3) 
PARTIYASIZ HUKUMAT
— uch xil turli vaziyatlarda tashkil etiladigan 
hukumatlarning umumiy nomi. Birinchidan, mamlakatda umuman siyosiy partiyalar yo‘q 
bo‘lgan yoki ular taqiqlangan va yashirin holatda bo‘lganda (Saudiya Arabistoni, Quvayt, 
Ummon va boshqa absolyut monarxiyalar). Ikkinchidan, bu partiya etakchilari tomonidan emas, 
balki yuqori mansabli amaldorlar tomonidan tashkil etiladigan amaliy amaldorlar, yordamchi deb 
atalmish hukumat bo‘lib, qoidaga ko‘ra qisqa muddatli tusda bo‘ladi: uning vazifasi odatda 
hukumat tuzishda parlamentdagi chorasizlikni bartaraf qilish, parlamentning yangi tarkibi 
saylovlarini tayyorlash uchun tuziladi (bunday hukumatlar, masalan Finlyandiya, Gollandiya, 
Portugaliyada tuzilgan). Uchinchidan, maxsus turdagi partiyasiz hukumatni harbiy rejalar tuzadi. 
Harbiylar siyosiy hokimiyatni va boshqaruvning asosiy omillarini o‘z qo‘llarida saqlab, 
mutaxassislardan hukumat tuzishadi va o‘zlari ishlab chiqqan siyosatni amalga oshirishni uning 
zimmasiga yuklaydi. Argentina, Braziliya, Nigeriya va bir qator boshqa mamlakatlarda harbiy 
rejim vaqtida texnokrat partiyasiz hukumat bo‘lgan. (3) 
PLEBISSITAR DEMOKRATIYA
— gollist davri Fransiya Respublikasi siyosiy 
tajribasi negizida ishlab chiqilgan siyosiy-huquqiy nazariya. «Plebissitar demokratiya» 
nazariyasiga ko‘ra yuqori rivojlangan sanoatlashgan jamiyatning mavjud bo‘lish shart-sharoitlari 
barcha siyosiy hamda ma’muriy hokimiyatni serg‘ayrat umummilliy rahbar («kuchli prezident») 
va unga bo‘ysunadigan yuqori professional byurokratiya apparati qo‘lida to‘planishini talab 

---

96 
qiladi. To‘la siyosiy barqarorlikni ta’minlash maqsadida prezident «tanazzulga yuz tutgan» 
parlament muassasasiga emas, balki plebissitlar orqali ifodalanadigan millatning bevosita 
irodasiga tayanishi kerak (shular orqali prezidentning o‘zi saylanadi va u taklif etgan muhim 
davlat qarorlari o‘tkaziladi). (3)