O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi

 
10-LABORATORIYA MASHG`ULOTI 
Barbitur kislota hosilalarini YUQX “skrining” usulida tahlili 
 
Laboratoriya mashg‘ulotining rejasi
: 
1.
Barbitur kislota hosilalarini YUQX va boshqa fizik-kimyoviy tahlil usullarini o‘rganish. 
2.
Barbitur kislota hosilalarini YUpqa qatlam xromatografik usulini qo‘llay bilish; 
Mashg’ulot maqsadi:
Barbitur kislota hosilalarining narkologik axamiyati, fizik va kimyoviy 
xususiyatlari, chinligini tahlil qilishda qo‘llaniladigan YUQX “skrining”
 
usulini o‘rganish
 
Laboratoriya mashg’ulotini bajarish davrida kutilayotgan natijalar:
Tahlil natijasiga qarab 
quyidagicha belgilanishi mumkin: barbitur kislota hosilalarini YUQX “skrining”usulida Rf 
qiymatlariga qarab xulosa qiladilar 
 

---

130 
Laboratoriya mashg`ulotlarini o`tkazish uchun zarur asbob-uskunalar:
probirkalar, 
ajratgich voronkalar, reaktivlar, o’lchov kolbalari, tarozilar, pipetkalar, mikroskop, buyum 
oynachasi, chinni kosachalar, botiq chuqurchali buyum oynachasi, kolonka, xromatografik 
plastinka, UB-SF, yorituvchi reagentlar,ko‘rgazmali materiallarlar.
Laboratoriya jihozlari :
Maxsus laboratoriya vositalari bilan jixozlangan xona 
 
Barbituratlarni fizik kimyoviy usullarda tahlili 
1. Yupqa qatlam xromatografiyasi usulini qo‘llash uchun KSK markali silikagel va gips 
aralashmasi bilan qoplangan tayyorlangan yoki tayyor “silufol” plastinkalaridan foydalanish 
mumkin. 
2.Xromatografiya uchun ishlatiladigan xloroform bilan atsetonning 9:1 nisbatidagi 
aralashmasi tayyorlanib, kameraga 1 sm qalinlikda quyiladi va kamera 10 daqiqa davomida shu 
aralashma pori bilan to‘yintiriladi. 
3.Tekshiriluvchi moddalar eritmasini xromatografik plastinkalarga o‘tkazish quyidagicha 
amalga oshiriladi: plastinkaning pastki qismidan 1,5 – 2 sm yuqoriga 1-nuqtaga bir yoki ikki 
tomchi tekshiriluvchi ob’yektdan olingan xloroformli eritma tomiziladi, ikkinchi nuqtaga esa 
barbital va barbamilning xloroformli eritmasi va uchinchi nuqtaga esa fenobarbital bilan 
nembutalning xloroformli eritma aralashmasidan (taqqoslovchi sifatida) 1-2 tomchidan kapillyar 
naychalar yordamida tomiziladi. Erituvchilar uchirilgach plastinka, avvaldan qo‘zg‘aluvchi faza 
pori bilan to‘yintirilgan kameraga tushiriladi va suyuqlik 10 sm ga ko‘tarilguncha kutiladi, 
so‘ngra plastinka kameradan olinib uy haroratida quritiladi. 
4.Tekshiruvchi moddalarni aniqlash maqsadida plastinka quyidagi reaktivlar bilan ketma-ket 
purkaladi: a) 0,01% difenilkarbozidning (DFK) xloroformli eritmasi va xloroform porlatilgach, 
5 % simob sulfatning 2 % sulfat kislotasidagi eritmasi. Binafsha rangli dog‘ va ularning Rf- 
qiymati bo‘yicha barbituratlardan qaysi biri borligi aniqlanadi va jadvalga yoziladi.