O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

 
2. Namunalash 
2.1. Sektrofotometrni namunalashni ma’lum turdagi spektrofotometrning foydalanishga doir 
xujjatlariga muvofiq olib boriladi.
2.2. Namunalashda spektrofotometrni me’yorda ishlashiga ta’sir ko‘rsatuvchi mexanik va 
elektrik shikastlanishlar yoki nosozliklarni yo‘qligi o‘rnatiladi. 
2.3.IKS-22, IKS-22A, IKS-22V va IKS-24 turlardagi spektrofotometrlarda nurlanish 
manbaini suv bilan sovutish tizimi ishlab turishi kerak.
2.4. IKS-22, IKS-22A, IKS-24 va IKS-29 turlardagi spektrofotometrlarda polistrol 
plenkasining yutilish spektri yozib boriladi, IKS-22V - spektr turidagi spektrofotometrda esa 
atmosferadagi suv bug‘larni yutilishi yoziladi. Polistirol plenkasini qalinligi va yozish sharoitlari
spektrofotometrga ilova qilingan nazorat yozuviga muvofiq bo‘lishi kerak. Spektrlardagi 
chiziqlarning soni va shakli nazorat yozuviga mos kelishi lozim.
3. Spektrofotometrlarni ajratish qobiliyatlarini aniqlash 
3.1. IKS-22, IKS-24 va IKS-29 turlaridagi spektrofotometrlarni ajratish qobiliyatlarini 
R 
aniqlash spektrogrammada kuzatilgan ammiak yutilishini chizig‘i kengliklari bo‘yicha amalga 
oshiriladi, bunda, maksimal ordinata 
v
= 1122,1 sm
-1
* to‘lqin soniga muvofiq bo‘ladi.
* bu erda va keyichalik: tavsiyalar bo‘yicha to‘lqinni me’yoriy uzunliklari:
λ
[mkm] = 
10000/
v
[sm]. 
3.1.1 Qayd etuvchi tizimni me’yorda ishlashini ta’minlovchi kuchaytirishni eng katta 
koeffitsientini va eng kam tirqishlarni o‘rnatish, spektrogrammada shovqin darajasini 1% dan 
oshmasligi kerak. SHovqin darajasini spektrogrammada 2 minut davomida qayd etilgan signalning 
beshdan bir qulochi fluktuatsiyasi sifatida aniqlanadi. Spektrofotometrlarni ajratish qobiliyatlarini 
aniqlashda o‘rnatiladigan boshqarish organini yoqib-o‘chirishlarni xolati 5.2-jadvalda keltirilgan.

---

176 
5.2-jadval 
Spektrofotometrlarning turi 
YOqib-o‘chirishlarni xolati 
spektrni aylanib 
buralish tezliklari 
YOzish 
masshtabi 
Ko‘paytirgich 
mexanizmini 
shkalalari 
IKS-22 
17 
2 
0,3 
IKS-22A 
12 
1:5 
IKS-22V 
7,5 
1:1 
IKS-24 
0,3 
3 
- 
IKS-29 
2 
- 
- 
Eslatma: 
1. IKS-24 turidagi spektrofotometr uchun tirqish kengligi doimiy ravishda - 70...100 mkm. 
2 IKS-29 turidagi spektrofotometr uchun tirqish dasturi - 1 yoki 2, doimiy vaqti - 2, 
aylantirib-burash reduktori - 6. 
3.1.2. NPS-IKS termasidagi ammiak bilan to‘ldirilgan kyuvetani spektrofotometrni o‘lchash 
kanaliga o‘rnatiladi va 
v
=1122,1 sm
-1
to‘lqin raqamiga muvofiq keluvchi ammiakni yutilish 
chizig‘i yoziladi. Spektrogrammada yutilishni 
S
chizig‘i kengligi o‘lchanadi va quyidagi formula 
bo‘yicha
R 
ajratish darajasi
 
hisoblab chiqiladi:
3.2. IKS-22A va IKS-22V turidagi spektrogrammalarda ajratish darajasi
 
spektrogrammada 
atmosferadagi suv bug‘larini yutilish chizig‘ini mavjudligi bo‘yicha aniqlanadi. IKS-22A turidagi 
spektrofotometrlarda 1473,5 i 1472,0 sm
-1
to‘lqin raqamlariga mos keluvchi yutilish chiziqlari 
yoziladi, IKS-22V - turidagi spektrofotometrda, to‘lqin raqamlariga 327,6 va323,8 sm
-1
. YUtilish 
chiziqlari 3.1.1 talablarga rioya qilinadigan bitta nurlanish rejimida yoziladi.
YUtilishni spektral polosalar oblastida ajratish darajasi 1122,1 sm
-1
dan kam bo‘lmaydi: 
250 sm
-1
- IKS-22 turidagi spektrofotometrlar uchun; 
2000 sm
-1
- IKS-24 turidagi spektrofotometrlar uchun;; 
850 sm
-1
- IKS-29 turidagi spektrofotometrlar uchun;. 
IKS-22A turidagi spektrofotometrlarda yutilishni 1470 sm
-1
spektral polosalar oblastida
ajratish darajasi – 980 sm
-1
dan kam emas. 
IKS-22V turidagi spektrofotometrlarda yutilishni 330 sm
-1
spektral polosalar oblastida
ajratish darajasi –85 sm
-1
dan kam bo‘lmasligi kerak.