Ekologiyada qo’llaniladigan usullar. Qishloq xo’jaligi va biosfera

1-AMALIY MASHG’ULOT

Ekologiyada qo’llaniladigan usullar.Qishloq xo’jaligi va biosfera/

Topshiriqlar .

1-topshiriq

1-jadvalni to’ldiring.

usullar	Xususiyatlari
Tasviriy	Kuzatib va yozib boorish uslubi o’rganadigan obye’ktlar haqida ma’lumot avval to’planadi va keyin yozib boriladi.
Taqqoslash	O’rganadigan obyektlarning o’xshashligi va farqi tahlil qilib ko’riladi.
Modellashtirish	Tabiatdagi murakkab hosildorligini oddiy modular nisbatida o’rganish.
Tajriba	Tabiatda bo’ladigan jarayolarni ma’lum sharoitda tajriba asosida o’rganadi.

Mavzu yuzasidan savollarga javoblar

1.Ekologiyada 5 xil ilmiy tadqiqot usullari mavjud tarixiy,tasviriy,taqqoslash,modellashtirish,tajriba usullari mavjud.

2.Ekologik ilmiy tadqiqot ishlarida ko’pincha tasviriy ,taqqoslash va tajriba hamda ekosistemalarning modellashtirish uslublaridan foydalaniladi. Tasviriy taqqoslash va tajriba uslublari deyarli barcha biologic favlar foydalanadigan uslubdir.

3.Nazorat joylarida individlarni hisoblash ,tuproq yoki suv massasida organizmlarni aniqlash ,marshrutni hisoblash,hayvonlarni ovlash va ularni belgilab keyin ular orqali kuzatishlar olib boorish , hattoki hayvonlar baliqlar daraxtlar sonini daraxtlar qalinligini ekinlar holati va hosildorligini aniqlaydi.

4.Bu usul bilan atmosferaning ifloslanishi , daryolarning o’z o’zini tozalash holatlarini aniqlash oson ,biroq ekologik sistemalarni modellashtirish biroz qiyinroq.

Qishloq xo’jaligi va biosfera.

1-topshiriq.

1.Qishloq xo’jaligini kimyolashtirish zaririyati nimada?

2.Qishloq xo’jalik mahsulotlarini yetishtirish atrof muhofazasi?

3.Kimyonity o’g’itlarning ahamiyati va tabiatga ta’siri?

4.peptidsidlardan foydalanish natijasida yuzaga keladigan ekologik muammolar ularni bartaraf etish,

2-Topshiriq O’zbekistondagi eng ko’p kimyoviy moddalar ishlatiladigan hududlarni kartada aniqlab yozuvsiz kartaga tushiring.

3-Topshiriq

1.Atrof muhit muhofazasiga qanday omillar tasir qiladi?

2.Agroekotizimlar haqida tushuncha bering?

3.Antropogen landshaftlarga qanday landshaftlar kiradi?

4.Qishloq xo’jaligida foydalaniladigan yerlarning hozirgi holati?

1. Qishloq xo’jaligini kimyolashtirish hozirgi kun ekologiyasi sabab yanada rivojlandi. Chunki kundan kunga tuproq unumdorlidi pasaymoqda.Zararkunanda hasharotlar ko’paymoqda,ekinlarda turli xil kasalliklar paydo bo’lganligi sababli qishloq ho’jaligi kimyolashtirilmoqda.

2.Hozirgi kunga qadar qishloq xo’jaligi sohasida mineral o’g’itlar kemg foydalanilmoqda. Albatta buning malum miqdorda atrof muhitga zarari bo’ladi.Shning uchun atrof muhitni muhofaza qilish uchun ulardan oqilona foydalanish,shuningdek o’simlik chiqindilarini yoqmaslik,atmosferani zaharli gazlar bilan boyitmaslik kerak.

3.Kimyoviy o’g’iylar o’simliklarning o’sishi rivojlanishi,yaxshi hosil berishi,zararkunanda hashorotlarga chidamliligini oshiradi. Shuningdek Malum miqdorda zararli tomonlari ham bor. Kimyoviy o’gitlar turli xil kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin.

4.Peptidsidlar atrof muhit omillariga juda zararlidir.shuning uchun hozirgi kunda peptidsidlarning o’rniga , boshqa turdagi organizmlar yordamida qishloq xo’jalikda zararkunandalarga qarshi kurashiladi.

2-topshiriq

3-topshiriq

1.Atrof muhit ifloslanishida tabiiy antropogen omillar asosiy ro’l o’ynaydi.tabiit omillar asosida atrof muhitning ifloslnishi avvalo tabiiy yo’l bilan-chaqmoq chaqishi o’t o’lanlar va o’rmonlarning yonishi ,vulqonlar otilishi,shamol harakati biosferada uzluksiz boradigan cherish va boshqalar natijasida ro’y beradi.Ammo hozirgi paytda tabiatning ifloslanishida suniy antropogen omillarning tasiri katta. Ular atmosferaga chiqarilayotgan ifloslanishning 2/3 qismini tashkil qiladi.

2.Agroekotizmlar_qishloq xo’jaligida foydalaniladigan yem xashak olinadigan yaylovlar hamda tuyoqli uy hayvonlarini o’z ichiga oluvchihududlar majmui . Agroekotizimlar tarkibiga inson ham kiradi,chunki u har doim ekologik zanjirni boshqarib iloji boricha ko’proq energiyaga ega bo’lgan mahsulot olishga harakat qiladiva energetic piramidani cho’qqisida turadi.

3.Geotizimlar xususiyatlarining tuirli tumanligi va insonning xo’jalik faoliyati xar xilligi bilan yer yuzida turli tuman antropogen landshaftlar yuzaga keldi.Antopogen landshaftlar 8 sinfga ajratiladi:qishloq xo’jalik landshaftlari,sanoat landshaftlari,chiziqli yo’l landshaftlari’ o’rmon antropogen landshaftlari, suv antropogen landshaftlari, rekreatsion landshaftlar,seliteb landshaftlar,belligerativ landshaftlardir.

4.qishloq xo’jaligi yerlarini intensivlash va xo’jalikning ichki yer rezervlari o’zlashtirilishi natijasida qishloqxo’jaligining tuzilmasi takomillashtirildi,foydalanadigan yer hissasi oshadi. Shorlangan yerlar melioratsiyasi , tuproq eroziyasiga qarshi kurash tadbirlari,sug’oriladigan madaniy yaylovlar barpo etish va boshqa qishloq xo’jalik yerlaridan foydalanishga yordam beradi.