O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi

ХGHning asosiy prinsiplari:
– hamisha, hamma yerda va har qanday sharoitda amal qiladi, hatto konvensiya ishtirokchisi bo‘lmagan davlatlarga nisbatan ham tatbiq etiladi, chunki xalqlarning odatlarini aks etiradi;
– urushayotgan tomonlar xatti-harakatining asosiy qoidalari hisoblanadi;
– umumiy xalqaro huquqning umume’tirof etilgan me’yorlariga mos keladi2 va to‘g‘ridan to‘g‘ri shulardan kelib chiqadi;
– ХGH normalarining kelgusida rivojlanishi va talqini uchun asos va negiz hisoblanadi;
– ХGH normalarining birligi va tizimliligini ta’minlaydi3;
– o‘zaro aloqador va o‘zaro bogʻliq.
“Oddiy insoniylikni idrok etish”4 va 1899-yilgi Gaaga tinchlik konferensiyasida ifodalangan hamda bugungi kunda 1899 va 1907-yillardagi Gaaga konvensiyalariga, 1949-yilgi Jeneva konvensiyalari hamda tegishlicha 1979-yilgi unga Qo‘shimcha protokolga kiritilgan Martens qo‘shimcha sharti ХGH umumiy prinsiplari mavjudligining e’tirofi hisoblanadi.
Martens qo‘shimcha sharti shuni amr qiladiki, shartnomalarda ko‘zda tutilmagan holatlarda “fuqaro shaxslar va kombatantlar, o‘rnatilgan odatlar, insoniylik prinsiplari va ijtimoiy ong talablaridan kelib chiquvchi xalqaro huquq prinsiplari himoyasida va ta’sir doirasida qoladilar”.
Mazkur norma xalqaro hamda ichki qurolli to‘qnashuvlar chog‘ida qoʻllanadigan odatiy xalqaro huquq normasi sifatida o‘rnatiladi. Shu bilan u:
– huquq implementatsiyasi va ijtimoiy fikr o‘rtasidagi o‘zaro jonli aloqani ta’minlaydi;
– odatiy normalarni insoniylik prinsilariga muvofiq dinamik talqin etish uchun qoʻllanma taqdim etadi va odatiy normalarning rivojlanishi uchun maxsus sharoit o‘rnatadi.
Хalqaro gumanitar huquq prinsiplari quyidagi guruhlarga birlashtirilgan:
– xalqaro gumanitar huquqning umumiy prinsiplari;
– urushayotgan tomonlarning urush olib borish vosita va usullarini tanlashlarini cheklash prinsipi;
– harbiy harakatlarda ishtirok etmayotgan yoki bevosita ishtirok etishni to‘xtatgan harbiy harakatlar ishtirokchilari va shaxslarning himoyasini ta’minlash prinsipi1.