Oʼzbekiston respublikаsi qishloq xoʼjаligi vаzirligi oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа’lim

2.3
 
1000 dona urug’ning vaznini aniqlash 
Urug'larning 1000 donasining vazni urug‘ning xo'jalik nuqtayi nazardan 
qimmatli belgisi bo'lib hisoblanadi.
Urug‘larning yuqori sifat ko‘rsatkichlaridan biri 1000 donasining grammlar 
bilan ifodalangan og‘irligidir. 1000 dona urug‘ vaznining yuqori bo‘lishi 
urug‘laming yirikligini tarkibining tig‘izligini va shu bilan birga oziq moddalar 
zaxirasining ancha ko‘pligini bildiradi.

---

15 
1000 dona urug‘ning vazni quyidagicha aniqlanadi. Toza urug‘lar ajratmasidan 
har biri 500 donadan iborat bir yo‘la ikkita namuna olinib, ular 0,01 g gacha 
aniqlikda tortiladi. Ikkala namuna og‘irligidagi farq 3 % dan ortiq bo‘lmasa 1000 
dona urug'ning vazni shu namumalardan olingan o'rtacha arifmetik miqdor 
tariqasida yirik urug‘li ekinlar urug‘i uchun 0,1 g va mayda urug‘li ekinlar urug'i 
uchun 0,001 g gacha aniqlik bilan hisoblab chiqiladi.
Agar ikkala namuna og'irlikdagi farq 3 % dan ortik bo'lsa, uchinchi namuna 
olinadi va bir-biridan eng kam farq qiladigan namunaga qarab 1000 dona urug'ning 
vazni aniqlandi. Lavlagi 1000 dona urug'ining vazni boshqacha yo'l bilan 
hisoblanadi. Urug'ning tozaligini tekshirishda g'alvirda qolib ketgan urug'lar 
tarozida tortilib, sanab chiqiladi va bitta urug'ning og'irligi aniqlanadi so'ngra shu 
urug'ning og'irligi 1000 ga ko'paytiriladi, chiqqan son 1000 ta urug'ning vaznini 
bildiradi. 

---

16 
Ayrim hollarda urug‘laming nisbiy og'irligini aniqlash mumkin, 1000 ta nisbiy 
quruq urug'ning og'irligi uruglarning nisbiy og'irligiga teng bo'ladi. 
Urug’larning nisbiy og’irligi: 
𝑔 = 𝐺
160 ∗ 𝐵
100
Formulaga binoan aniqlanadi. 
Bu yerda, g – 1000 dona urug'ning nisbiy og'irligi; G – 1000 dona urug'ning 
haqiqiy namlikdagi og'irligi; B – urug'larning namligi, % hisobida.