O‘zbekiston respublikasi oliy va

Иқтисодий рента – чекланган ресурсдан фойдалангани учун тѝланадиган нарх. 
Капиталга даромад – бу фоиз дейилади. Амалда капиталга даромад икки хил бѝлади. 
Агар капитал пул шаклида бѝлса, пул берувчилар ссуда фоизи бѝйича даромад олади. Агар 
капитал буюмлашган шаклда бѝлса, у капиталга кѝра умумий даромаддан улуш олади. 
Реал фоиз ставкаси номинал ставкадан (пулда ифодаланган ставкадан) инфляция 
даражасини айрилганига тенг. 
Тадбиркорлик даромади – бу ишлаб чиқариш ресурсларидан самарали 
фойдаланганлиги учун тадбиркор оладиган даромад. 
Бозор иқтисодиѐтига асосланган давлатларда иқтисодиѐтнинг ноформал сектор, яъни 
яширин иқтисодий секторда яширин даромад мавжуд бѝлади. 

---

573 
Яширин даромад ҳам икки хил бѝлади. Биринчиси – пора олиш (коррупция), гиѐҳванд 
моддалар сотиш, контрабанда ва бошқа соҳалардан олинадиган яширин даромад. Иккинчиси 
– патентсиз ва лицензиясиз сотиш фаолияти билан шуғулланишдан тушадиган даромад ва 
солиқ хизматидан яширилган даромад. 
Давлат ѝзининг даромад сиѐсатини амалга оширишда аҳолини турмуш даражасини 
ифодаловчи агрегат кѝрсаткичлардан фойдаланади. Ана шундай кѝрсаткичлардан бири ялпи 
ички маҳсулотдир. 
ЯИМни аҳоли жон бошига ҳисоблангандаги кѝрсаткич аҳолини турмуш даражасини 
ифодаловчи кѝрсаткич бѝлиб, у ҳар бир аҳоли жон бошига жами ишлаб чиқарилган (бир йил 
давомида) маҳсулотнинг қанча қисми тѝғри келишини кѝрсатади. Лекин, бундай 
тақсимланиш аҳоли даромадининг дифференциаллашганлигини (ҳар хил бѝлишини) 
ифодалайди. 
Аҳолининг таркиби ҳар хил ижтимоий қатламлардан (ишчилар, қишлоқ хѝжалигидаги 
ишловчилар, хизматчилар, тадбиркорлар, ѝқитувчилар, медицина хизмати ходимлари ва 
ҳаказолар) иборат бѝлгани учун ушбу гуруҳлардаги инсонларнинг даромадлари ҳам ҳар хил 
бѝлади. Аҳоли даромадининг тақсимланиш динамикаси истеъмол бюджети орқали 
ѝрганилади. Истеъмол бюджети ҳам турли хил бѝлиши мумкин: ѝртача оила бюджети, 
юқори даражада етарли бюджет (бунга энг юқори умумий даромад оладиган оилаларни 
киритиш мумкин), минимал бюджет. Минимал бюджетли оилага, оила аъзоларининг (бир 
йиллик ѐки бир ойлик) умумий даромадлари минимал бѝлган оилалар киритилади. 
Аҳолини турмуш даражасини ифодалайдиган кѝрсаткичлардан бир бу яшаш