O‘zbekiston respublikasi oliy va

маънавий эскириш унинг унумдорлигининг камайиши, яъни янги ишлаб чиқарилган 
замонавий ускуналарга қараганда унумдорлигининг пастлиги ѐки умуман барча
кѝрсаткичлари бѝйича (маҳсулот сифати, фойдаланишга қулайлиги) янги ускунадан орқада 
қолганлигидир. 
Асосий капитал эгаси капитал қийматини ундан фойдаланиш вақти давомида қайта 
тиклайди. Масалан, ускуна 1000000 сѝм бѝлиб, ундан фойдаланиш муддати 10 йил бѝлса, 
унинг қиймати 10 йил давомида тенг қийматларда маҳсулот қийматига ѝтказилади деб 
қарайдиган бѝлсак, ҳар йилги даромаддан 100000 сѝмдан амортизацияга ажратиш керак 
бѝлади (табиий инфляция шароитида). 
Айланма капитал бир йил давомида ѝзининг бутун қийматини маҳсулот қийматига 
ѝтказиб қайта тикланади. 
Капиталнинг қиймати ундан фойдаланиб, келажакдан қанча даромад олишга 
боғлиқдир. Келажакда кѝпроқ даромад олиш иштиѐқи кѝпчиликни бугунги истеъмолининг 
бир қисмидан воз кечиб, уни жамғаришга ундайди. Жамғарилган маблағ пул кѝринишидаги 
капитал сифатида бирор-бир тадбиркорга маълум муддатга қѝшимча қиймат орқали 
қайтарилиши шарти билан берилиши мумкин. Ушбу олинган қѝшимча қийматга капиталга 
олинган фоиз дейилади. 
Ссуда фоизи капитал эгасига унинг капиталидан маълум муддат оралиғида 
фойдаланганлиги учун тѝланадиган нархдир. 
Капиталдан фойдаланишни таҳлил қилганда бугун сарфланган маблағни келажакда 
сарфланадиган маблағ билан таққослаш ѐки бугун олинадиган даромад билан келажакда 
олинадиган даромадни таққослаш муҳим аҳамиятга эгадир. Бу ерда вақт омилини эътиборга 
олиш керак бѝлади. Бугунги сарфланган бир сѝм бир йилдан кейин сарфланадиган бир сѝмга 
тенг эмас. Буларни бир-бирига тенглаштириш учун, аввал уларни бир вақтга келтириш зарур 
бѝлади. Турли хил йиллардаги ҳаражатларни ѐки даромадларни бир йилга келтиришда 
дисконт кѝпайтирувчисидан фойдаланилади. 
Ҳаражат ва даромадларни бир хил бошланғич вақтга келтириш ҳисоб-китобларига