O‘zbekiston respublikasi oliy va

дисконтирлаш дейилади. Бундай ҳисоб-китоблар инвестиция лойиҳаларини баҳолашда 
кенг қѝлланилади. Инвестицияларни таҳлил қилганда йиллар давомида бѝладиган 
ҳаражатлар билан лойиҳадан олинадиган даромадларни солиштиришга тѝғри келади. 
Келажакда олинадиган даромаднинг нафи бугунги кунда олинадиган даромад нафидан кичик 
бѝлади. Нима учун деганда, жорий даромадга (яъни, бугунги кундаги даромадга) келажакда 
фоиз бѝйича қѝшимча даромад олиш мумкин. 
Лойиҳаларни таҳлил қилишда лойиҳа қийматини аниқлаш учун бугунги кунда 
қѝйилган капитал маблағлар билан лойиҳа амалга оширилгандан кейин олинадиган 
даромадларни солиштириш зарур бѝлади. Бунинг учун жорий ҳаражатни ва келажакда 
олинадиган даромадни ҳисоб-китоб қилиш керақ 
2. Инвестиция тушунчаси. Узоқ муддатли оралиқдаги инвестиция 
Инвестиция даромад олиш учун қѝйиладиган капитал маблағ. 

---

579 
Инвестициялаш бу капитални яратиш ѐки капитал захирасини тѝлдириш 
жараѐнидир. Инвестициялаш деганда, ялпи ва соф инвестициялаш тушунилади. 
Ялпи инвестициялаш капитал захирасининг умумий ѝсишидир. 
Қоплаш – асосий капиталнинг ишдан чиққан қисмини алмаштириш. 
Соф инвестиция – ялпи инвестициядан қоплаш учун сарфланадиган маблағни 
ажратгандан кейинги қолган қисми.
Соф инвестиция = Ялпи инвестиция – Амортизация ажратмаси (қоплаши). 
Агар ялпи инвестиция қоплашдан юқори бѝлса, соф инвестиция мусбат бўлади (бу 
ҳолда капитал кѝпаяди ва ишлаб чиқариш кенгаяди). Агар ялпи инвестиция қоплашдан 
кичик бѝлса, соф инвестиция манфий бўлади (мавжуд капитал камайиб боради). Ва ниҳоят, 
ялпи капитал қоплашга тенг бѝлса, капитал ҳажми ѝзгармайди (бу ҳолда капитал оддий 
такрор ишлаб чиқарилади). 
Қисқа муддатли лойиҳаларни (қисқа муддатли инвестицияларни) таҳлил қилганда 
капиталнинг ички ѝзини оқлаш коэффициенти r дан ва ссуда фоизи i дан фойдаланилади. 
Қисқа муддатли оралиқдаги инвестицияларнинг (бир йиллик оралиқдаги) чекли соф оқлаши 
уларнинг чекли ички оқлаш коэффициентидан ссуда ставкаси фоизини айириш орқали 
аниқланади: