O‘zbekiston respublikasi oliy va

 
 
5- МАВЗУ. БОЗОР ВА ТАВАККАЛЧИЛИК 
 
Дарс мақсади: Бозор ва таваккалчилик, эҳтимоллик, таваккалчиликнинг ѝлчови ва 
таваккалчиликни пасайтириш йулларини талабаларга тушунтириш. 
 
Таянч сўз ва иборалар: Таваккалчилик, эҳтимол, четланиш, аукцион, фьючерс, 
инвестиция. 
 
Асосий саволлар: 
9. 
Ноаниқлик шароитида танлаш. 
10. 
Таваккалчиликка бѝлган муносабат. 
11. 
Таваккалчиликни пасайтириш йѝллари. 

---

510 
1. Ноаниқлик шароитида танлаш 
Шу вақтгача биз барча кѝрсаткичлар (нарх, истеъмолчи даромади, ишлаб чикарилган 
маҳсулот миқдори, олинадиган фойда, ҳаражатлар) аниқ берилган деб келдик. Лекин, реал 
ҳаѐтда бозор субъектлари томонидан қабул қилинадиган қарор ноаниқликлар билан боғлиқ. 
Маълумки, тѝғри қарор қабул қилишнинг асосий шарти - бу ахборот. Ноаниқлик 
шароитида қарор қабул қилиш деганда, тулик ахборот бѝлмаганда қарор қабул қилиш 
тушунилади. Бирор воқеа ѐки ходиса тѝғрисида ахборот тулик бѝлмаса, қабул қилинган 
қарор салбий окибатларга, яъни маълум йукотишларга олиб келади. Ушбу йукотишлар 
таваккалчиликни билдиради.
Ноаниқлик шароитида қарор қабул қилишда таваккалчилик (йукотиш) даражасини 
билиш, уни олдини олиш учун, таваккалчилик даражасини камайтириш учун, чора тадбирлар 
кѝришга имкон беради. 
Ноаниқликка мисол тарикасида жамғарилган пулни ишончлирок бѝлган банкка қѝйиш 
ѐки таваккалчилик (йукотиш эхтимоли кѝпрок бѝлган) юқори бѝлган, лекин шу билан бирга 
юқори дивиденд олиш мумкин бѝлган тижорат фондларга қѝйиш тѝғрисида қарор қабул 
қилишни келтириш мумкин. Худди шундай ноаниқлик шароитида истеъмолчилар томонидан 
хам, ишлаб чиқарувчилар томонидан хам, сотувчи ва харидорлар томонидан қарор қабул 
қилишга тѝғри келади ва бу қабул қилинган қарорлар албатта, маълум даражадаги 
таваккалчилик (йуқотишлар) билан боғлиқ булиши мумкин. Ноаниқлик чекланган 
ресурсларни самарасиз таксимланишига, ортикча сарфларга, вақтни йукотишга олиб келади.