O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va

§12. Eshitishda nuqsoni bo‘lgan bolalarning psixologikk pedagogik tavsifi

Eshitishda nuqsoni bo‘lgan maktabgacha yoshdagi bolalarni pedagogik-psixologik jihatdan o‘rganish masalalariga N.A.Rau, T.A.Vlasova, N.G.Morozova, B.D.Korsunskaya, A.A.Kataeva, G.L.Vigodskaya, E.I.Leongard, L.P.Noskovalarning ilmiy tadqiqotlari bag‘ishlangan.

Eshitishda nuqsoni bo‘lgan bolalarning dastlabki tekshiruv usullari N.A.Rau tomonidan ishlab chiqilgan. N.A.Rau bolaa larning eshituv holatiga ko‘ra ikki toifani, ya’ni, kar-soqov va

58

59
mashg‘ulotlarini hamda eshitish qobiliyatini rivojlantirish va nutqni o‘stirish bo‘yicha yakka mashg‘ulotlarni olib boradi. Surdopedagogning yuklamasi haftasiga 24 soatni tashkil etadi.

Surdopedagog bolalarni har tomonlama kamol toptirish, maktab ta’limiga tayerlash ishlarini amalga oshiradi. Surr dopedagog pedagogik jarayonni tashkil etib, bolalarni bilim va malakalar bilan qurollantiradi, nutqini shakllantiradi. Ess hitishda nuqsoni bo‘lgan bolalarga sifatli ta’lim-tarbiya berish uchun surdopedagog yuksak pedagogik mahoratga ega bo‘lishi, ta’limning samarali psixologik-pedagogik texnologiyalarini izlashi va joriy etishi, korreksion metod va usullarni va dastur talablarini mukammal bilishi kerak.

Surdopedagog kar va zaif eshituvchi bolalarning nuqson tuzilishini, bilish jarayonlarining xususiyatlarini, defektni kompensasiyalash yo‘llarini bilmog‘i lozim. Pedagogik-psixx ologik bilimlarni qo‘llagan holda bolalarni sevgan holda, ularga mehr-muruvvat va g‘amxo‘rlik ko‘rsatib pedagogik faoliyatda muvaffaqiyatlarga erishish mumkin.

Eshitishda nuqsoni bo‘lgan bolalarnig nutqi kattalarga taqlid qilgan holda shakllangani sababli surdopedagognn ing nutqi to‘g‘ri va ravon bo‘lishi kerak. Surdopedagogning nutqi tabiiy, ohangdor va ifodali, talaffuzi aniq va jarangdor stilistik, grammatik va fonetik kamchiliklardan holi bo‘lishi kerak. Surdopedagog umumiy tarzdagi va individual (yakka) mashg‘ulotlarni bolalarning o‘ziga xos xususiyatlaridan va dass tur talablarini hisobga olgan holda rejalashtiradi.