O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

Ma’lum bir voha yoki viloyat shevasining tasnifi
Bunday tarzda shevalarimizni tasnif qilish ham oldin amalga oshirilgan ilmiy tadqiqotlarda uchraydi. Masalan, F.Abdullayev, A.Aliyev, Saidmuso Rahimov o‘zbek shevalarini guruhlab o‘rganishgan. F.Abdullayev Xorazm shevalarini qipchoq va o‘g‘uz lahjalariga bo‘lgan¹. A.Aliyev Namangan guruh o‘zbek shevalarini guruhlab tadqiq etgan. Saidmuso Rahimov esa Surxondaryo o‘zbek shevalarini ikkita guruhga bo‘lgan:

1.J-lovchi shevalar (qipchoq lahjasiga xos shevalar).

2.Y-lovchi shevalar (qorluq lahjasiga xos shevalar). Ularda V.V.Reshetov tomonidan talqin etilgan qipchoq va qorluq lahjalariga oid xususiyatlar uchraydi².
Savollar

1. 
   O‘zbek shevalari qachondan boshlab o‘rganilgan?
   
2. 
   Prof. I.I. Zarubin tasnifida o‘zbek shevalari necha guruhga bo‘lingan, nega ?
   
3. 
   Prof. K.K. Yudaxin o‘zbek shevalarini necha guruhga bo‘lib tadqiq etgan?
   
4. 
   Prof. E.D. Polivanov tasnifining o‘ziga xos xususiyatlari nimalarda ko‘rinadi?
   
5. 
   Prof. Ye.D. Polivanov o‘zbek shevalarining qancha dialektga bo‘lgan?
   
6. 
   Prof G‘ozi Olim o‘zbek shevalarini necha lahjaga bo‘lib tadqiq qilgan?
   
7. 
   Prof. A.K. Borovkov o‘zbek shevalarini qanday xususiyatlari asosida o‘rgangan?
   
8. 
   Prof. A.K. Borovkovning keyingi tasnifi qanday dialekt­larga bo‘lingan?
   
9. 
   Prof. V.V. Reshetov tasnifining o‘ziga xos xususiyatlari haqida gapiring.
   
10. 
    Prof. V.V. Reshetov o‘zbek shevalarini necha lahjaga bo‘lgan?
    
11. 
    Har bir tasnifga xos xususiyatlarni qiyoslab, eng mukammal tasnifni aniqlang.
    

Adabiyotlar:

1.Qodirov Q Q. O‘zbek shevalarini o‘rganish va tasnif qilish masalasi. Farg‘ona., 1949.

1. 
   Aliyev A. Namangan guruh o‘zbek shevalari. O‘TA. 5. T., 1969.
   
2. 
   Borovkov A.K. Voprosi klassifikatsii o'zbekskix govorov. // Izvestiya AN UzSSR. 5. T., 1953.
   
3. 
   Reshetov V.V. O‘zbek dialetlarinin monografik o‘rganish. // O‘zbek tili va adabiyoti masalalari. 1. T., 1960.
   
4. 
   Reshetov V.V. O dialektnoy osnove o'zbekskogo literaturnogo yazika. Voprosi yazikoznaniya. 1. T. 1955.
   
5. 
   Reshetov V.V. Klassifikatsiya o'zbekskix govorov Angrenskoy dolini. Byulleten AN UzSSR. 7. T., 1946.
   
6. 
   Reshetov V.V., Shoabdurahmonov Sh. O‘zbek dialetologiyasi. T., 1962; T., O‘qituvchi, 1978.
   
7. 
   Reshetov V.V. O‘zbek shevalarining klassifikatsiyasi // O‘TA. 1-son. T., 1966.
   
8. 
   Shoabduraxmonov Sh. Karlukskoye narechiye o'zbekskogo yazika. T., Fan, 1983.
   
9. 
   Rajabov N. O‘zbek shevashunosligi. T., O‘qituvchi, 1996. 76-78-betlar.
   
10. 
    Shoimova N. Qashqadaryo o‘zbek qipchoq shevalari leksikasi. Qarshi, Nasaf, 2000.140 b.