O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA  
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
O‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI
 
 
M.H. RUSTAMBOYEV, B.J. AHROROV
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
JINOYAT HUQUQI
 
 
 
 
(MAXSUS QISM)
 
 
Kasb-hunar kollejlari uchun darslik
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
KIRISH
 

---

 
O‘zbekiston  Respublikasi  mustaqilligining  dastlabki  davrlaridan  boshlab  olib  borilayotgan  sud-huquq 
islohotlarining mohiyati, avvalo, qonunlarni, shu jumladan, jinoyat qonunlarini ham takomillashtirish, inson 
huquqlarini himoya qilishning oliy darajasini yaratish bilan bog‘liqdir. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 
Qonunchilik  palatasi  va  Senatining  qo‘shma  majlisida  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  I.A.  Karimov 
davlatimizning  ichki  va  tashqi  siyosati,  mamlakatimizda  ijtimoiy-iqtisodiy,  siyosiy,  huquqiy  sohalardagi 
islohotlarni chuqurlashtirish bo‘yicha asosiy vazifalar to‘g‘risidagi ma’ruzasida uzoq muddatga mo‘ljallangan 
dasturulamal nazariy fikr va g‘oyalarni bildirdi
1
. 
Jamiyatimizda  ro‘y  berayotgan  ijobiy  o‘zgarishlarni  yanada  rivojlantirish  va  ularni  takomillashtirish 
asoslarining  tub  zaminiga  to‘xtalib,  Prezidentimiz  jamiyatimizni  demokratlashtirish  va  yangilanish 
konsepsiyasini,  shuningdek,  mamlakatimizni  2005-yil  va  kelgusi  davrda  modernizatsiya  va  isloh  qilish 
bo‘yicha  asosiy  vazifalarga  to‘xtalib,  bizning  asosiy  uzoq  muddatli  va  strategik  vazifamiz  —  demokratik 
davlat,  fuqarolik  jamiyati  qurish  jarayonlari  va  bozor  islohotlarini  yanada  chuqurlashtirish,  odamlar  ongida 
demokratik  qadriyatlarni  mustahkamlash  yo‘lidan  og‘ishmay,  izchil  va  qat’iyat  bilan  borish  lozimligini 
ta’kidladi. Yurtboshimizning 2005-yil 1-avgustdagi «O‘zbekiston Respublikasida o‘lim jazosini bekor qilish 
to‘g‘risida»gi hamda 2005-yil 8-avgustdagi «Qamoqqa olishga sanksiya berish huquqini sudlarga o‘tkazish 
to‘g‘risida»gi  Farmonlari  sud-huquq  tizimini  liberallashtirish  yo‘lidagi  muhim  bosqichga  asos  soldi. 
Farmonlarda 2008-yil 1-yanvardan boshlab, o‘lim jazosini bekor qilish va jinoyat sodir etishda gumon qili-
nayotgan  yoki  ayblanayotgan  shaxslarni  qamoqqa  olishga  sanksiya  berish  huquqini  sudlar  vakolatiga 
o‘tkazilishi qayd etilgan. 
O‘zbekiston  Respublikasining  «Тa’lim  to‘g‘risida»gi  Qonuni  va  «Kadrlar  tayyorlash  Milliy  dasturi»ga 
muvofiq, yuksak malakali, bilimli yetuk kadrlarni tayyorlashning asosiy bo‘g‘ini – o‘rta maxsus ma’lumotli 
mutaxassislar tayyorlash hisoblanadi.  
Jamiyatimizda amalga oshirilayotgan sud-huquq islohotlarining tarkibiy qismi bo‘lgan jinoiy jazolarning 
liberallashtirilishi jinoyat huquqi fani va jinoyat qonunlarining yanada chuqurroq o‘rganilishini taqozo etadi. 
Ushbu  darslik  ham  talabalarga  jinoyat  huquqi  «Maxsus»  qismidan  keng,  batafsil  bilim  berishga 
mo‘ljallangan.  Darslikdagi  mavzular  O‘zbekiston  Respublikasi  Jinoyat  kodeksiga  2006-yil  1-yanvargacha 
kiritilgan  o‘zgartirish  va  qo‘shimchalar  hisobga  olingan  holda  yoritilgan.  Xususan,  jinoiy  jazolarning 
liberallashtirilishi  munosabati  bilan  jinoyatlarning  tasnifi,  yarashilganligi  munosabati  bilan  jinoiy 
javobgarlikdan  ozod  qilish,  jazo  tizimini  liberallashtirish  masalalari  O‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  sudi 
plenumi  qarorlarini,  sud-tergov  amaliyotini  tahlil  etish  asosida  yoritib  berilgan.  Shuningdek,  Jinoyat 
kodeksining «Maxsus» qismiga taalluqli bo‘lgan shaxsga qarshi qaratilgan jinoyatlar, tinchlik va xavfsizlikka 
qarshi  jinoyatlar,  iqtisodiy  sohadagi  jinoyatlar,  ekologiya  sohasidagi  jinoyatlar,  hokimiyat,  boshqaruv  va 
jamoat  birlashmalari organlarining  faoliyat tartibiga  qarshi jinoyatlar, jamoat  xavfsizligi  va jamoat tartibiga 
qarshi jinoyatlar, harbiy xizmatni o‘tash tartibiga qarshi jinoyatlarning tushunchasi, turlari, yuridik tahlili va 
javobgarlik masalasiga alohida to‘xtalib o‘tilgan. 
Huquqiy davlat, fuqarolik jamiyati qurishning zaruriy sharti — bu qonunlarning so‘zsiz bajarilishi. 
Qonunlarning bir xilda va so‘zsiz bajarilishi bo‘lajak huquqshunoslarning  o‘z vazifasiga munosabati va 
zimmasidagi mas’uliyatni his qilishiga bog‘liqdir. Ayniqsa, jinoyatchilikka qarshi kurash olib boruvchi 
huquqni muhofaza qiluvchi organlarning bo‘lajak xodimlari, huquqshunoslarga  jinoyat huquqi «Maxsus» 
qismiga taalluqli bo‘lgan mavzular talabalarga tushunarli, sodda va ravon tilda bayon qilib berilgan. 
 
 
 
 
1-bob. SHAXSGA QARSHI JINOYAТLAR